Jak już się przekonaliśmy, transformacja cyfrowa w kontekście czwartej rewolucji przemysłowej nie jest ograniczona do stałego zestawu technologii - jest o wiele bardziej skomplikowana. Cyfrowa transformacja nie jest zestawem technologii działających w oderwaniu od siebie, ale połączonym i wzajemnie powiązanym systemem kilku dynamicznych technologii znajduących się w ciągłym procesie modyfikacji, adaptacji i interakcji.
XR i AI
W kontekście dzisiejszej transformacji cyfrowej sztuczna inteligencja (AI) reprezentuje mózg całego cyfrowego systemu, jak wspomnieliśmy w pierwszym rozdziale tego kursu. W tym sensie AI w połączeniu z technologiami XR zapewni dostęp do hiperkontekstualnych informacji, które eksponencjalne zwiększą możliwości analityczne i decyzyjne pracownika; system będzie stale gromadził dane dotyczące interakcji użytkownika i stale się doskonalił, ucząc się więcej o otoczeniu.
XR i 5G
Dzięki mocy szybkich sieci komórkowych 5G (10x większa przepustowość niż 4G i niskie opóźnienia) w połączeniu z AR/VR/MR będziemy zawsze połączeni z naszym smartfonem, zawsze i wszędzie. Nie tylko my, ale wszystko, co można sobie wyobrazić, będzie połączone (jak wspomniano w rozdziale 2 o IoT), tworząc ogromne ilości danych, które będą transportowane po tych nowych cyfrowych autostradach.
Na przykład dzięki szybkim, wysokojakościowym połączeniom 5G możliwa będzie zdalna praca przy użyciu technologii XR, np. chirurga operującego na dużą odległość, konserwatora, nauczyciela czy artysty. Czy 5G będzie jednym z brakujących elementów układanki XR i pozwoli nam doświadczyć prawdziwej mocy naturalnego i w pełni wciągającego XR?
XR i robotyka
Kolejnym obszarem integracji i ekspansji w dziedzinie powstających technologii jest obszar XR i robotyki. W tej dziedzinie, jak już wspomnieliśmy w trakcie tego kursu, mieszane środowiska i integratorzy różnych technologii stanowią jedną z podstawowych zasad, na których opiera się obecna transformacja cyfrowa. W dziedzinie robotyki i XR musimy również wziąć pod uwagę AI, IoT i 5G. Skupiając się na XR i robotyce, na przykład w dziedzinie produkcji przemysłowej kontrola i nadzór nad komponentami robotyki będą coraz bardziej ewoluować w kierunku środowisk pracy, które mieszają świat rzeczywisty z cyfrowym (wirtualnym). Innymi słowy, będziemy mieli do czynienia ze zautomatyzowanymi lub półautomatycznymi działaniami wykorzystującymi procesy XR zarówno w fazie testowania i wdrażania, jak i w fazie szkolenia.
W naszym codziennym życiu, w którym roboty są coraz bardziej zintegrowane, nasza interakcja i komunikacja z tymi jednostkami będzie opierała się na środowiskach rzeczywistości mieszanej. XR zwiększy i usprawni interakcję człowiek-robot (HRI) poprawiając sposób obsługi i kontroli robotów, na przykład w niebezpiecznych i groźnych warunkach.
Zmieniająca się rzeczywistość i percepcja
Wszystkie nowe technologie wywołują zmiany w naszym codziennym życiu, w sposobie, w jaki postrzegamy samych siebie, w sposobie, w jaki odnosimy się do innych i wchodzimy z nimi w interakcje, w sposobie, w jaki postrzegamy świat, oraz w zakresie naszej wizji tego, co robimy i jak to robimy.
Przeżywamy głęboką i ważną transformację cyfrową, w której nasze interakcje i relacje stają się coraz bardziej cyfrowe, a jedną z potencjalnych wad jest to, że może to prowadzić do zmniejszenia naszej obecności i relacji w świecie analogowym (fizycznym).
Z drugiej strony zwiększamy naszą obecność w świecie cyfrowym i zyskujemy nowe tożsamości i możliwości.
Ważne jest, aby zastanowić się nad konsekwencjami i wyzwaniami związanymi z tą technologią, ponieważ wykracza ona daleko poza zwykłą manipulację obrazami i innymi obiektami cyfrowymi. XR ma na celu zmianę sposobu, w jaki interpretujemy naszą rzeczywistość: albo poprzez bardziej angażujące środowisko, albo poprzez nakładanie tego, co cyfrowe, na świat rzeczywisty. Obecnie musimy zrozumieć, że XR będzie w coraz większym stopniu wpływać na nasze samopoczucie, sposób, w jaki postrzegamy samych siebie i w jaki postrzegamy wzajemne powiązania między światem rzeczywistym i cyfrowym.
Etyczne i społeczne skutki technologii XR
Kiedy zaczniemy przenosić się do immersyjnych światów cyfrowych, może być trudno jednoznacznie określić, co jest prawdziwe, mając do dyspozycji repliki artefaktów analogowych i modele cyfrowe oraz interakcje z oboma tymi elementami w światach mieszanych. Kiedy będziemy dysponować replikami "analogowego ja" w "cyfrowych jaźniach", kto zagwarantuje moje prawa i które z nich powinno przeważać, analogowe czy cyfrowe? Są to ważne pytania i wszyscy powinniśmy brać udział w dyskusji oraz tworzeniu zasad i modeli, które chronią prawa wszystkich ludzi.
W tych nowych ramach ważne jest, abyśmy zwrócili uwagę i zastanowili się nad różnymi poziomami wpływu wynikającymi z wykorzystania i integracji tych technologii w naszym życiu. Przyjrzymy się dwóm różnym, wzajemnie powiązanym poziomom wpływu: etycznemu i społecznemu (przedstawionym jako pytania).
Pytania etyczne i społeczne do rozważenia
W jaki sposób nasze ciało przystosuje się do wielogodzinnych doświadczeń i jaki będzie psychologiczny i fizjologiczny wpływ wirtualnego środowiska?
Jakiego rodzaju regulacje będą konieczne dla relacji i interakcji zachodzących w wirtualnych światach?
W jaki sposób należy uregulować kwestię kradzieży tożsamości w światach wirtualnych?
Jakie środki zapobiegawcze i środki bezpieczeństwa powinny zostać wdrożone, aby zapewnić integralność tych nowych rzeczywistości?
Jak skutecznie oddzielić świat wirtualny od rzeczywistego, skoro przestrzeń między nimi się kurczy?
Jak sprawić, by firmy tworzące doświadczenia XR nie zbierały danych o naszych emocjach i uczuciach?
Jak zagwarantować, że eksperymenty XR nie będą wykorzystywane do rozbudzania pomysłów prowadzących do popełniania przestępstw i innych nielegalnych czynów?
W jaki sposób możemy zagwarantować, że stereotypy nie będą utrwalane podczas tworzenia cyfrowych awatarów w wirtualnych światach?
Jak zarządzać prawami własności, prywatnością i ochroną danych w światach wirtualnych?
Jak chronić anonimowość i prywatność, gdy w AR stosowane jest rozpoznawanie twarzy?
Co należy zrobić?
Musimy opracować infrastrukturę regulacyjną dla rozwoju doświadczeń XR, aby zapewnić nam ochronę prawną w przypadku naruszenia naszych praw. Kluczowe jest również stworzenie ram etycznych i społecznych, które uwzględnią i przeanalizują wszystkie wątpliwości, obawy i kwestie związane z tym obszarem. Należy wspomnieć, że w chwili obecnej nie dysponujemy jasnymi i precyzyjnymi informacjami na temat negatywnego wpływu tych technologii, na przykład na nasz umysł czy na postrzeganie rzeczywistości. Konieczne są badania dostarczające rzeczywistych danych, które mogą być wykorzystane do określenia wytycznych i zaleceń dotyczących rozwoju technologii XR.
W tym kontekście warto wspomnieć o inicjatywie w sprawie rzeczywistości rozszerzonej IEEE Global Initiative on Ethics of Extended Reality, która ma na celu zdefiniowanie zaleceń politycznych i opracowanie tzw. białych ksiąg w celu stworzenia jednego standardu lub zalecanej praktyki koncentrującej się na etyce XR.
Musimy również zadbać o to, aby tak potężne technologie były rozwijane z myślą o ich wykorzystaniu dla dobra wszystkich.
Przyszłe możliwości: AR, VR i nie tylko
Przyszłość VR i AR to dążenie do tworzenia coraz bardziej realistycznych i immersyjnych doświadczeń w zakresie pracy, rozrywki, interakcji społecznych lub innych dziedzinach życia. Świat ulega cyfryzacji. Analogowość coraz częściej łączy się z cyfrowością, co oznacza, że granice stają się zbyt rozmyte, abyśmy mogli odróżnić nasze życie analogowe od cyfrowego. Ponieważ w przyszłości będzie to coraz bardziej odczuwalne, sposób, w jaki wchodzimy w interakcje, musi zostać odpowiednio dostosowany.
XR, AR i VR staną się być może normą w sposobie interakcji z urządzeniami cyfrowymi, zapewniając nam przełomowe przejęcie z interakcji 2D do 3D. Większa ilość i lepsza jakość doświadczeń w obszarach od pracy,przez szkolenia, po rozrywkę pozwoli nam na większą łączność i zaangażowanie. XR zostanie zintegrowana z innymi powstającymi technologiami, aby zwiększyć nasze umiejętności i możliwości jako istot ludzkich, udoskonalając metody i procesy, które będą wspierać nasz przyszły rozwój.
Aby tak się stało, będziemy musieli być bardzo wymagający jako społeczeństwo, aby mieć pewność, że rozwój technologii będzie służył nam wszystkim i dla dobra nas wszystkich. Musimy również zagwarantować, że każdy będzie miał dostęp do technologii oraz że będzie mógł z niej korzystać i posługiwać się nią. Ważne jest również zdefiniowanie zasad, które pomogą zastosować te technologie w wielu różnych okolicznościach.
