Vanuit welke hoek we digitale transformatie ook bekijken en welke definitie we er ook voor gebruiken, ze is volop bezig de wereld die we kennen, te veranderen. Dat er belangrijke socioculturele veranderingen bezig zijn, lezen we af aan de nieuwe manieren waarop informatie wordt uitgewisseld, aan een verhoogd welzijn en aan nooit eerder geziene zakelijke kansen in dit tijdperk waarin we constant met elkaar in verbinding staan.
In dit onderdeel gaan we dieper in op de domeinen waarop de digitale technologieën het meest invloed hebben gehad, maar ook op de domeinen die kansen op verandering bieden in de toekomst.
Nieuwe manieren van zakendoen
Digitale technologieën mogen dan al een aantal decennia aanwezig zijn in de maatschappij en in de economie, het zijn de integratie van het internet en de steeds grotere verbondenheid tussen mensen en voorwerpen die geheel nieuwe kansen en manieren van zakendoen mogelijk hebben gemaakt.
Technologische vooruitgang, interoperabiliteit en lagere ICT-kosten hebben technologie voor algemeen gebruik nuttig gemaakt. Bedrijven met activiteiten in alle domeinen kunnen hun handelingen nu ontwerpen en opbouwen met gebruiksklare technologische oplossingen om efficiëntie en flexibiliteit te bereiken en om tot internationale markten te kunnen doorstoten.
Vandaag liggen direct beschikbare oplossingen op basis van software en op internet gebaseerde technologieën zoals cloud computing en de analyse van grote hoeveelheden data (big data) binnen het bereik van iedere ondernemer aan een veel lagere prijs, en doen ze de interneteconomie fors toenemen.
Laten we eens kijken naar twee populaire toepassingen van digitale oplossingen op de markt en hoe zij het zakenleven hebben veranderd:
1) E-commerce
Handel via elektronische weg of e-commerce wordt gedefinieerd als ‘De ver- of aankoop van goederen of diensten via computernetwerken, door middel van methodes die specifiek ontworpen zijn om bestellingen te ontvangen of te plaatsen. De goederen of diensten worden via die methoden besteld, maar de betaling en de uiteindelijke levering ervan moeten niet online gebeuren.’ (OESO, 2011).
E-commerce combineert een brede waaier aan technologieën, zoals databasebeheer, cloud computing om data te beheren en te verwerken, artificiële intelligentie om inzicht te verkrijgen in klantenvoorkeuren, verzendingen en bestellingen traceren en zo verder. Zo heeft de praktijk van e-commerce nog meer terrein gewonnen en is het pad geëffend voor iedereen die zijn producten of diensten online wil verkopen.
Toch valt het op dat de interactie tussen klanten en partners fundamentele veranderingen in de relatie tussen klant en verkoper met zich heeft meegebracht, en dit heeft op zijn beurt de zakelijke praktijken in het ecosysteem van e-commerce geïnnoveerd.
Laten we eens kijken naar het concrete voorbeeld van Shopify, een Canades e-commercebedrijf.
Verkopers, grote en kleine, kunnen een winkel openen op Shopify en hun inventaris beheren, transacties uitvoeren, hun marketing optimaliseren en klanten doorheen de door Shopify voorziene software loodsen. Eerst concentreerde Shopify zich op het maken van software voor e-commerce die bruikbaar was voor de gemiddelde handelaar, wat het voor bedrijven met minder mogelijkheden om hun eigen online infrastructuur te bouwen, eenvoudig maakte om een gebruiksklare oplossing te gebruiken. Vervolgens heeft Shopify een grote markt met toepassingen van derden die verkopers voor hun online winkels kunnen installeren. Enerzijds kunnen deze plug-ins worden gebruikt door handelaars om hun klantenervaring te verbeteren, terwijl er anderzijds een gemeenschap van partners wordt opgebouwd die diensten in verband met e-commerce aanbieden, zonder rechtstreeks betrokken te zijn bij het commerciële bedrijf. Oorspronkelijk haalde Shopify zijn inkomsten uit maandelijks inschrijvingsgeld, vanuit zijn bestaande infrastructuur is het tevens handelsdiensten zoals betaling, verzending en producten rond financiële dienstverlening beginnen aanbieden.
2) Participatieve netwerkplatformen
Een participatief netwerkplatform is een tussenschakel via dewelke gebruikers kunnen samenwerken aan het ontwikkelen, uitbreiden, beoordelen, becommentariëren en verdelen van door gebruikers aangemaakte inhoud (OESO, 2014).
Het netwerk richt zich vooral op een grote gebruikersbasis en gebruikersinteractie en maakt gebruik van op het web gebaseerde technologieën om waarde toe te voegen. Ook hier heeft de waaier aan beschikbare technologieën de ontwikkeling van een hele reeks verschillende distributieplatformen mogelijk gemaakt, gaande van sociale netwerken om informatie te verspreiden, wiki’s, blogs en podcasts om kennis te delen, tot vraag- en aanbodplatformen en nog veel meer.
Het gebruik van het platform is veelal gratis voor klanten, maar deze bedrijven kunnen er op heel wat manieren munt uit slaan, onder meer via vrijwillige bijdragen, op reclame gebaseerde modellen, via het machtigen van inhoud en technologie voor derden, door goederen en diensten te verkopen aan de gemeenschap en door gebruikersdata te verkopen aan marktonderzoeks- of andere bedrijven.
Digitale technologieën hebben verder nog heel wat innovatieve manieren van zakendoen mogelijk gemaakt, zoals online betalingen, handelsdiensten en online reclame of appstores, die vaak sterk onderling verbonden zijn of elkaar zelfs overlappen.
Digitale transformatie in de klas
In de onderwijssector gaat digitale transformatie niet zozeer over de technologie in de klas, als wel over een culturele verschuiving in de manier waarop we kennis benaderen.
Digitale tools en de digitalisering van informatie brengen kennis meer dan ooit binnen handbereik: iedereen met een internetverbinding heeft onmiddellijk toegang tot leermateriaal, kan het met één muisklik delen met medestudenten en leerkrachten en is eender wanneer en eender waar beschikbaar.
Leren is meer dan louter kennis vergaren; we ontwikkelen er ook een kritische en analytische geest mee om de grote hoeveelheid informatie die met één druk op de knop beschikbaar wordt, te kunnen vatten.
Digitalisering opent een wereld van mogelijkheden voor het onderwijs: leerervaringen op maat, samenwerking tussen leerling en leerkracht om beter en relevanter leermateriaal te maken en onderwijs toegankelijker maken voor zij die het moeilijk hebben.
Leren wordt een heel persoonlijke ervaring waarbij het individuele proces en flexibiliteit een belangrijke maatstaf worden.
Wanneer spel en creativiteit samenkomen in leren
Computertaal aanleren kan een hele uitdaging zijn, maar is een belangrijke vaardigheid in het digitale tijdperk. Scratch, een programmeertaal en online gemeenschap, ondersteunt jonge leerlingen om hun eigen interactieve verhalen, spelletjes en animaties te maken door creatief te denken, door samen te werken en door systematisch te redeneren. Zij delen interactieve media zoals story’s, spelletjes en animatie met mensen uit de hele wereld. Start jouw eigen programmeerreis met Scratch hier: https://scratch.mit.edu/
Digitaal burgerschap
Net als in andere sectoren kunnen digitale technologieën een sterk middel zijn voor sociale innovatie en vooruitgang die ter beschikking staan van zowel regeringen als burgers.
Nu onze echte en virtuele werelden steeds meer onderling verbonden zijn en elkaar soms overlappen, vervagen grenzen en demografische identiteiten. We worden digitale burgers van een wereldwijde virtuele gemeenschap met gemeenschappelijke belangen en uiteenlopende achtergronden.
Het concept digitaal burgerschap breidt het idee van burgerschap uit naar de virtuele ruimte en maakt daarbij gebruik van technologie als brug tussen online en offline gemeenschappen om betrokkenheid bij de maatschappij te tonen. Digitale tools worden gebruikt om onze democratische rechten en verantwoordelijkheden online uit te oefenen en te verdedigen en om mensenrechten, democratie en de rechtsstaat in cyberspace te stimuleren en te beschermen.
Elektronische identiteiten
Elektronische identificatie (eID) is een digitale oplossing voor mensen of organisaties waarmee ze elektronisch kunnen aantonen dat ze zijn wie ze beweren te zijn, om zo toegang te verkrijgen tot overheidsdiensten, diensten van banken of andere bedrijven, om mobiele betalingen te doen enzovoort.
Steeds meer landen gebruiken nu eID-oplossingen als een manier om een reeks diensten te ondersteunen die veiliger en efficiënter online kunnen worden aangeboden. Ze openen de deuren voor zowel openbare als private dienstverlening op maat. Voorbeelden hiervan zijn de beveiligde toegang tot overheidsdatabases en gepersonaliseerde toegang tot websites. Zonder eID zal de e-overheid niet verder gaan dan het verschaffen van toegang tot algemene informatie.
Verbonden gezondheidszorg
Het welzijn en de kwaliteit van en de toegang tot gezondheidszorg verbeteren terwijl de bevolking steeds ouder en de levensverwachting steeds hoger wordt, zijn slechts enkele van de uitdagingen waar gezondheidszorgsystemen voor staan. Ook is dit een domein waar digitale technologieën in belangrijke mate hebben aangetoond dat er veel vooruitgang kan worden geboekt.
Efficiëntere patiëntgerichte systemen in ziekenhuizen, betere arbeidsvoorwaarden voor werknemers of nieuwe manieren om zorg te verstrekken: digitale transformatie in de gezondheidszorg plaatst patiënten in het centrum door gezondheidsverstrekkers te helpen hun activiteiten te optimaliseren, patiëntenbehoeften te begrijpen, vertrouwen op te bouwen en een betere ervaring over de ganse lijn te bieden.
Patiënten krijgen de kans om actiever voor hun gezondheid en welzijn te zorgen. Zo kunnen met behulp van talrijke mobiele toepassingen of draagbare toestellen heel wat gezondheidsindicatoren zoals hartslag, mobiliteit, voeding of slaap, worden opgevolgd. Zij zullen onze dagelijkse activiteiten en gewoonten registreren en analyseren om ons te helpen een gezonde levensstijl te leiden.
De toepassing van bepaalde technologieën zal het mogelijk maken de behandeling meer te personaliseren, wat bijvoorbeeld van cruciaal belang is voor patiënten die aan een groot aantal verschillende aandoeningen lijden.
Anderzijds kan technologie een betere omgeving creëren voor artsen en medisch personeel. Dankzij onderling gekoppelde processen en systemen en de automatisering van routinetaken kunnen zij hun werk nauwkeuriger en efficiënter doen. Technologie maakt toegang tot een grote hoeveelheid gegevens mogelijk, wat belangrijke informatie oplevert die resulteert in betere behandelingen voor patiënten.
Opkomende technologieën - het internet der dingen, virtuele en augmented reality, robotica, cloud computing en big data - geven vandaag een volledig nieuwe invulling aan de manier waarop we omgaan met gezondheidswerkers, hoe onze gegevens worden gebruikt om beslissingen te nemen over onze behandelingsplannen of worden gebruikt in innovatief onderzoek.
Maar wat betekent digitale transformatie voor de toekomst van banen?
Influencer, social media manager of drone operator zijn maar een paar banen die tien jaar geleden nog niet bestonden. Zoals op elk ander gebied hebben nieuwe technologieën het potentieel om veel van wat wij weten over de manier waarop mensen werken, te veranderen. Welke banen zullen er over tien jaar nog op de markt zijn, welke zullen verouderd zijn, en welke vaardigheden zullen waardevoller zijn?
Ook al is het moeilijk te voorspellen hoe de toekomst van banen eruitziet, één overweging is belangrijk: nieuwe technologieën beïnvloeden taken, geen banen.
Zoals in alle sectoren al zichtbaar is, hebben digitale technologieën veranderd wat mensen op het werk doen en hoe ze dat doen en gaat het niet alleen dat er nieuwe banen worden gecreëerd terwijl andere verdwijnen. Zo kunnen we online opslagruimtes gebruiken voor het delen van onze documenten waartoe al onze collega's op elk moment en overal toegang hebben, wat betekent dat we de informatie die we nodig hebben om ons werk te doen, bijna onmiddellijk kunnen opzoeken zonder dit aan iemand te hoeven vragen.
Functieprofielen zoals we die nu kennen, kunnen aanzienlijk veranderen door nieuwe taken toe te voegen of bestaande taken te wijzigen, waardoor werknemers zich moeten aanpassen aan nieuwe werkculturen, -methoden en -instrumenten.
En terwijl gespecialiseerde vaardigheden die specifiek zijn voor technologie in aantocht zijn - functies in de voorhoede van de data- en AI-economie en nieuwe functies in engineering, cloud computing en productontwikkeling - die we in de volgende hoofdstukken zullen bespreken, is er nog een andere trend zichtbaar aan het worden: er zal een grotere vraag zijn naar een gemiddeld niveau van digitale vaardigheden in combinatie met soft skills, wat het voortdurende belang van menselijke interactie in de nieuwe economie aantoont.
Vaardigheden zoals communicatie, creativiteit en samenwerking zijn praktisch onmogelijk te automatiseren en dat betekent dat als je die vaardigheden hebt, je nog waardevoller zult zijn voor organisaties in de toekomst.
Uiteindelijk zullen alle banen worden herschapen en een mengeling zijn van digitale vaardigheden en competenties in verband met cultureel en sociaal begrip, wat betekent dat zelfs loopbaanmogelijkheden die traditioneel niet als ‘tech’ beschouwd worden, in het bredere plaatje van de digitale transformatie van werk relevant zullen blijven.
In de snel ontwikkelende wereld van digitale transformatie zijn alle activiteitendomeinen vatbaar voor verandering en daarom zullen alle werknemers, tech of niet, vaardigheden nodig hebben om met een continu veranderende werkplek om te kunnen. Het wordt steeds belangrijker dat mensen naast kennis, ook vaardigheden verwerven die hen helpen in te spelen op veranderingen en flexibeler en weerbaarder te worden.
Sign up to solve exercises
Na het beëindigen van hoofdstuk 1 kun je:
De belangrijkste gebeurtenissen benoemen die hebben bijgedragen tot de evolutie van digitale technologieën, een verschijnsel dat de ‘digitale revolutie’ genoemd wordt.
De belangrijkste factoren toelichten die de fundamenten vormen van digitale transformatie.
Enkele socio-economische implicaties benoemen van de digitale revolutie.