De computerrevolutie ging nog een stap verder toen slimme toestellen hun intrede deden in ons leven. Maar wat zijn slimme toestellen? Eenvoudig gezegd zijn het elektronische gadgets die, tot op zekere hoogte autonoom, verbinding kunnen maken, delen en interageren met zowel gebruikers als andere slimme toestellen.
Om ‘slim’ te zijn moet een apparaat drie hoofdkenmerken hebben, namelijk:
Het maakt gebruik van sensoren om zijn omgeving te herkennen (ook wel ‘contextbewustzijn’ genoemd): camera's, microfoons, GPS-ontvangers en andere soorten sensoren verzamelen op elk moment informatie over de omgeving en passen hun gedrag aan volgens een reeks vooraf vastgestelde regels of via computationele intelligentie.
Het doet aan autonoom computergebruik: een toestel of meerdere toestellen zijn in staat autonoom taken uit te voeren zonder rechtstreeks bevel van de gebruiker. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer onze smartphones zelfstandig contextgegevens gebruiken om beslissingen te nemen of suggesties te doen op basis van onze geolocatie of het weer.
Het is verbonden: slimme toestellen zijn verbonden met een datanetwerk om te communiceren of informatie te ontvangen. Zonder connectiviteit heeft het geen zin dat een slim apparaat autonoom en contextbewust is.
Naast de voordelen die het gebruik van computers bij vele activiteiten biedt, brengen slimme toestellen prestaties en efficiëntie op een nieuw niveau.
Zij zijn van groot belang voor de digitale revolutie, aangezien zij zijn ontworpen om specifieke en waardevolle diensten te verlenen, door zich dynamisch aan te passen aan hun veranderende context en acties te ondernemen op basis van hun bedrijfsomstandigheden. Die dienst kan zo eenvoudig zijn als het in- en uitschakelen van lichten op jouw telefoon, of zo complex als algoritmen voor klimaatregeling die de temperatuur en vochtigheid voor het kweken van gewassen optimaliseren.
Wat met gebruikersinteractie en draagbaarheid?
In tegenstelling tot wat velen denken, hoeven niet alle slimme toestellen interactie met een mens te hebben. Als je denkt van wel, dan komt dat omdat je alleen kijkt naar de meest gangbare slimme toestellen, zoals smartphones of smartwatches, maar er zijn nog zoveel andere mogelijkheden. Een slim apparaat kan direct of indirect contact hebben met mensen. Een smartwatch verzamelt bijvoorbeeld gezondheidsgegevens en zendt die door naar een telefoonapplicatie. Een gebruiker ziet die gegevens en kan ze gebruiken zoals hij wil, maar hij hoeft er niets voor te doen.
Evenzo kunnen slimme toestellen draagbaar zijn, maar dit is niet absoluut noodzakelijk. Denk aan een slimme deurbel: deze wordt aan de voordeur bevestigd en gebruikt zijn ingebouwde bewegingssensoren en camera (contextbewustzijn) om bewegingen in de buurt van de deur te herkennen (autonome computerverwerking) en meldt de huiseigenaar via een speciale app (connectiviteit) wanneer er iemand aanwezig is. In dit voorbeeld is draagbaarheid niet aan de orde.
Door hun verbazingwekkende vermogen om een enorme hoeveelheid gegevens te verzamelen, te berekenen, te analyseren en door te sturen, zijn slimme toestellen een centrale rol gaan spelen in de volgende fase van de digitale revolutie, en ondersteunen zij de opkomst van nieuwe technologieën zoals het internet der dingen, kunstmatige intelligentie (AI), cloud computing, enzovoort. Dit wordt meer gedetailleerd besproken in cursus nummer twee.
Slimme toestellen
Laten we alvast eens kijken hoe we slimme toestellen kunnen gebruiken om ‘slimme omgevingen’ te creëren in ons dagelijks leven:
Smartphones
Smartphones zijn het middelpunt van ons ‘slimme’ leven geworden. Wat onze smartphones intelligentie en bewustzijn geeft, is de reeks sensoren die in elk toestel zijn ingebouwd. De smartphones van vandaag zijn uitgerust met een veertiental sensoren, afhankelijk van het model: een nabijheidssensor, een omgevingslichtsensor, een versnellingsmeter, een gyroscopische sensor, een magnetometer, een omgevingsgeluidsensor, een barometer, een aanraaksensor, een hartslagmonitor en nog meer. Dankzij deze componenten kunnen smartphones worden gebruikt voor persoonlijke alarmopvolging, fitnesstracking, op locatie gebaseerde tracking en natuurlijke beeldverwerking. Identiteitscontrole, gps-navigatie en positie- en apps en spelletjes voor oriëntatiebewustzijn zijn zeer geschikt voor toepassing op de smartphone.
In de afgelopen tien jaar hebben smartphones, die steeds betaalbaarder zijn geworden en over steeds meer verwerkingscapaciteit beschikken, ons leven ingrijpend veranderd op manieren die veel verder gaan alleen dan de manier waarop we communiceren. Behalve om te bellen, sms’en en e-mailen gebruiken meer dan twee miljard mensen wereldwijd deze toestellen nu om te navigeren, autoritten te boeken, productbeoordelingen en prijzen te vergelijken, het nieuws te volgen, films te bekijken, naar muziek te luisteren, videospelletjes te spelen, vakanties te registreren en deel te nemen aan sociale media. Smartphones spelen ook een belangrijke rol bij de bediening van andere slimme toestellen, aangezien zij over hardware beschikken waarmee toegang kan worden verkregen tot speciale mobiele apps waarmee gebruikers verschillende gadgets op afstand kunnen bedienen.
Het valt niet te ontkennen dat de smartphonetechnologie de samenleving veel voordelen heeft gebracht, zoals bijvoorbeeld de mogelijkheid voor miljoenen mensen die geen toegang hebben tot banken om financiële transacties uit te voeren, of de mogelijkheid voor reddingswerkers in een rampgebied om precies te bepalen waar hun hulp het dringendst nodig is.
Hoe scant een smartphone een vingerafdruk?
Tegenwoordig worden veel smartphones vergrendeld en ontgrendeld met onze vingerafdruk. Dit is mogelijk dankzij een vingerafdrukscanner, een soort elektronisch beveiligingssysteem dat vingerafdrukken gebruikt voor biometrische verificatie. De meeste smartphones maken tegenwoordig gebruik van de technologie achter capacitieve scanners die gebruik maken van condensatoren om jouw vinger elektrisch te meten. Condensatoren slaan elektrische lading op en capacitieve sensoren gebruiken bogen van minuscule condensatorschakelingen om gegevens over een vingerafdruk te verzamelen via geleidende platen op het oppervlak van de scanner. Deze geleidende platen houden de details van een vingerafdruk bij.
Wanneer een vingerkootje over een geleidende plaat wordt geplaatst, zal de in de condensator opgeslagen lading enigszins veranderen, terwijl een luchtspleet de opgeslagen lading relatief onveranderd zal laten. Een operationele versterker-integratorschakeling wordt dan gebruikt om deze veranderingen te volgen, die worden geregistreerd door een analoog-naar-digitaalconvertor. Dit systeem is moeilijk te misleiden omdat het resultaat niet kan worden gekopieerd met een afbeelding; het kan alleen worden beïnvloed door hard- of softwarehacking.
Met deze scanners kun je veel meer doen dan alleen vingerafdrukken lezen; een aantal duurdere smartphones ondersteunt ook veeg- en navigatiefuncties met behulp van hun vingerafdrukscanners.
Slimme huizen
Als we het over slimme huizen hebben, hebben we het vooral over toegang op afstand tot de systemen van ons huis, en over een efficiënter gebruik van verschillende huishoudelijke apparaten. Alles hangt ervan af welke aanpassingen we kiezen, maar toegang op afstand kan ons in staat stellen ons huis te controleren via videobewaking, de lichten uit te doen die we aan hebben gelaten en zelfs de deur te ontgrendelen om gasten binnen te laten. Voor sommige mensen met een handicap of letsel kan de mogelijkheid om apparaten te bedienen via stemactivatie of een app hun levenskwaliteit aanzienlijk verbeteren, waardoor ze een zelfstandiger en prettiger leven kunnen leiden.
Een slim huis kan de volgende toestellen omvatten:
Entertainmentsysteem: smart-tv's worden steeds populairder omdat ze naast de traditionele functie van televisie ook meer geavanceerde rekenmogelijkheden en connectiviteit bieden, waardoor gebruikers toegang kunnen krijgen tot toepassingen als webbrowsers, games, sociale media of platformen voor on-demand content. Daaraan kunnen we een slim meerkamer-audiosysteem toevoegen waarmee we muziek van verschillende toestellen kunnen streamen en het volume kunnen regelen, of waarmee we verschillende muziek in verschillende delen van het huis kunnen afspelen.
Virtuele assistent: dit zijn toestellen die taken of diensten kunnen uitvoeren op basis van commando's of vragen. Ze zijn geschikt voor spraakinteractie, het afspelen van muziek, het maken van to-do-lijstjes, het instellen van alarmen, het streamen van podcasts, het afspelen van audioboeken en het verstrekken van weer-, verkeers- en andere real-time informatie zoals nieuws.
Slimme huishoudtoestellen: hierbij draait alles om optimalisering, van verwarming tot elektriciteit. Slimme apparaten verzamelen gegevens over hun verbruik en passen zich vervolgens aan om het verbruik te helpen verminderen. Een slimme thermostaat kan bijvoorbeeld de momenten van de dag herkennen waarop je niet zoveel warmte nodig hebt en zich daaraan aanpassen. Andere populaire opties zijn koelkasten, fornuizen en ovens. Wanneer deze apparaten slim zijn, kunnen ze je helpen te herkennen wanneer voedsel over datum is of je de mogelijkheid bieden te zien hoe jouw cake het doet in de oven zonder dat je de deur hoeft te openen. Brand-, kooldioxide- en overstromingssensoren sturen een melding naar onze telefoon als ze afgaan en kunnen ook worden uitgeschakeld via de telefoonapp.
Huisbewaking: deze toestellen kunnen slimme bewakingscamera's en beveiligingssystemen, slimme sloten of slimme deurbellen omvatten. Toegang op afstand biedt een volledig overzicht van de verschillende bewakingsfuncties en stelt ons in staat controle te houden over het beveiligingssysteem van ons huis.
Tips om jouw slimme huis veiliger te maken
Hoewel slimme toestellen ons leven een stuk aangenamer kunnen maken, kunnen ze ook het doelwit worden van cybercriminelen, zoals dieven die proberen in te breken in onze huizen. Daarom is het belangrijk om een verdedigingsplan te hebben. Dit zijn enkele tips over hoe je slimme huishoudtoestellen kunt beveiligen:
Verander standaard gebruikersnamen en paswoorden. Cybercriminelen kennen waarschijnlijk al de standaardwachtwoorden die bij veel slimme toestellen worden geleverd, waardoor zij makkelijk toegang kunnen krijgen tot die toestellen en mogelijk ook tot de informatie die erin is opgeslagen.
Gebruik sterke, unieke paswoorden voor wifi netwerken en accounts van toestellen en verander ze regelmatig. Vermijd gewone woorden of paswoorden die eenvoudig te raden zijn, zoals ‘paswoord’ of ‘123456.’ Gebruik in de plaats daarvan unieke, complexe paswoorden die bestaan uit letters, cijfers en symbolen. Misschien wil je hiervoor een paswoordbeheersysteem voor gebruiken.
Gebruik een dubbele authenticatie waar mogelijk. Dit is een beveiligingsproces waarbij gebruikers twee verschillende authenticatiefactoren opgeven om zichzelf te verifiëren, zoals een wachtwoord en een eenmalige code die naar de mobiele telefoon wordt gestuurd. Als jouw apps voor slimme toestellen dubbele authenticatie bieden, gebruik ze dan.
Controleer de instellingen van jouw toestellen. Op jouw slimme toestellen zijn standaard privacy- en beveiligingsinstellingen geïnstalleerd. Ga ze zorgvuldig na en overweeg ze te wijzigen afhankelijk van jouw behoeften. Schakel ook alle functies uit die je misschien niet nodig hebt.
Installeer een gastennetwerk. Houd je wifi-account privé en installeer een apart gastennetwerk dat bezoekers, vrienden en familie mogen gebruiken, zodat het niet wordt verbonden aan jouw slimme toestellen. Gebruik jouw toestellen ook niet vanaf een openbaar netwerk.
Houd je soft- en hardware up to date. Als de fabrikant van je smartphone je een software-update stuurt, wacht dan niet om die te installeren, hij kan een beveiligingslek dichten. Mobiele beveiliging is belangrijk omdat je via mobiele toestellen verbinding kunt maken met jouw slimme huis. De fabrikanten van jouw IoT-apparaten kunnen je ook updates sturen, of surf naar hun websites om na te gaan of er updates zijn. Zorg ervoor dat je updates downloadt en toepast op je toestellen om veilig te blijven. Zorg ervoor dat ook de hardware in goede staat is of overweeg deze te vervangen, en controleer of nieuwere modellen een betere beveiliging bieden.
In onze online cursus cyberbeveiliging kom je meer te weten over cyberbeveiliging.
Slim kantoor
Slimme kantoren maken gebruik van technologie om organisaties te helpen productief te werken en effectief samen te werken. Ze maken gebruik van connectiviteit en analyses om ervoor te zorgen dat de werkplek op elk moment is toegerust voor de specifieke behoeften van werknemers, zodat werkplekken zich kunnen aanpassen en evolueren naarmate organisaties veranderen en groeien.
Slimme kantoren combineren verschillende hulpmiddelen en technologieën ter ondersteuning van productiever en meer geautomatiseerd werken, zoals:
Slimme bewakingssystemen die camera's en sensoren integreren om het gebruik van kantoorruimten te analyseren. Deze hulpmiddelen geven informatie over welke ruimten worden gebruikt voor verschillende soorten vergaderingen, waardoor gebouwbeheerders inzicht krijgen in de ruimten die mensen het liefst gebruiken, zodat zij de nodige aanpassingen van de kantoorindeling kunnen plannen.
Intelligente klimaat- en verlichtingscontrolesystemen die voorkeuren en gebruikspatronen detecteren en de verlichting en temperatuur dienovereenkomstig regelen. Ze worden gebruikt om het gebruik van de middelen van het gebouw te verbeteren, maar ook om het welzijn van de werknemers te verhogen, wat een hogere productiviteit oplevert.
Meer slimme opties
Medische alarmknoppen: dit zijn lichtgewicht, waterdichte knoppen die een persoon om zijn hals of pols of zelfs gewoon bij zich kan dragen. De knop is verbonden met een intercomsysteem dat, wanneer het door een druk geactiveerd wordt, een medisch controlecentrum opbelt. Indien nodig kan iemand van het callcenter een contactpersoon waarschuwen of hulpdiensten bellen voor de patiënt. Sommige knoppen kunnen zelfs detecteren wanneer de drager is gevallen en zullen het callcenter automatisch waarschuwen.
Slimme auto’s: naast geavanceerde elektronica hebben slimme auto's ook verbinding met de handmatige bediening van het voertuig, zoals parkeerhulp en botsingssensoren, en kunnen ze tot op zekere hoogte ook autonoom rijden. Bij sommige slimme auto's is een modern automatisch noodoproepsysteem geïntegreerd, waarbij sensoren in het voertuig verbinding maken met een centrale ondersteuningsorganisatie en noodsignalen doorgeven wanneer er een botsing of een mechanisch defect is. Diezelfde systemen maken ook spraakinteractie mogelijk tussen de bestuurder en personeel op afstand, dat de overheid kan waarschuwen en zo hulp kan bieden aan een gewonde bestuurder.
Slimme huisdierverzorging: bijvoorbeeld slimme voederbakken die automatisch voedsel en water voor jouw huisdieren verstrekken. Met behulp van een app op jouw telefoon kun je de voedertijden plannen en de grootte van de porties regelen.
Ongetwijfeld heeft de technologische vooruitgang de manier veranderd waarop wij ons dagelijks leven leiden, maar zij heeft ook onze cultuur veranderd. Door bijna elk aspect van ons leven te versnellen en alles gemakkelijker te maken, hebben personal computers een gemakscultuur geschapen. Wat we ook willen, we verwachten dat we het onmiddellijk kunnen krijgen, vierentwintig uur op vierentwintig en zeven dagen op zeven. In de volgende hoofdstukken zullen we zien hoe de computerrevolutie een rol heeft gespeeld in de ondersteuning van andere technologieën bij de digitale transformatie van onze samenlevingen.
Sign up to solve exercises
Na het beëindigen van hoofdstuk 2 kun je:
Het verband uitleggen tussen hardware en software en hoe ze samenwerken om een computersysteem correct te laten functioneren.
Begrijpen hoe belangrijk hardware is om technologie mogelijk te maken.
De hardwarecomponenten van een computer en het verband tussen deze componenten dat nodig is om een computer optimaal te laten functioneren, herkennen.
De functionaliteiten verklaren die een apparaat ‘slim’ maken.
