We leven in een digitale wereld en laten overal waar we gaan, stukjes van onze identiteit achter. Deze digitale voetafdruk is verrassend gemakkelijk online te verzamelen. Grote bedrijven zoals Google vertrouwen op de informatie die u achterlaat om hun advertentie-inkomsten op peil te houden. Adverteerders geven de voorkeur aan gerichte advertenties en zijn bereid daar meer voor te betalen. Dit is voor reclamebedrijven een stimulans om deze informatie te verzamelen en te proberen uw demografische informatie uit die gegevens te halen.
Opdat bedrijven reclameboodschappen op een betrouwbare manier zouden kunnen richten, moeten er heel wat gegevens verzameld worden. Ook de dekking moet breed zijn, wat betekent dat de bedrijven heel wat moeten weten over uw belangstelling voor vooraleer de gegevens voordeel opleveren.
Sociale mediasites en reclamebedrijven zoals Google volgen uw onlineactiviteiten om uw voorkeuren beter te begrijpen. Diezelfde tracking kan ook veel vertellen over uw andere voorkeuren, en het zou voor de bedrijven heel gemakkelijk kunnen zijn om bijvoorbeeld uw politieke of seksuele voorkeuren te weten te komen.
In de ogen van de wet wordt dit soort benaderingen van informatie niet als persoonlijk identificeerbare informatie beschouwd. Samen met zelfs maar een klein beetje identificerende informatie kan demografische informatie echter zeer waardevol worden. Sommige bedrijven verzamelen dit soort gegevens van tientallen of honderden verschillende locaties en proberen die te combineren om uw informatie beter te gelde te maken.
Er zijn duizenden bedrijven die uw gegevens online verzamelen. Deze bedrijven opereren in een grijs gebied van de wet en wat zij doen, is op de meeste plaatsen geen criminele daad. Wel zijn ze al betrapt op het verzamelen van gegevens zonder toestemming en op het misbruik van de gegevens waartoe ze toegang hebben. Gegevensmakelaars kunnen bijvoorbeeld een facebookpagina opzetten die een dienst aanbiedt (of een spel of een quiz) maar tegelijkertijd uw gegevens verzamelt om te verkopen.
Sommige gebieden hebben zich beziggehouden met het probleem van privacy op het internet. Verordeningen zoals de AVG van de EU en de CCPA van Californië hebben tot doel de privacy van hun burgers te beschermen door middel van wetten.
Naast de minuscule sporen van gegevens die alleen door grote opsporingsnetwerken aan uw identiteit kunnen worden gekoppeld, laat u persoonlijke gegevens achter bij veel diensten die u gebruikt. Deze gegevens kunnen alles zijn wat als vertrouwelijk wordt beschouwd, zoals kredietkaartinformatie, socialezekerheidsnummers, contactgegevens, medische geschiedenis of politieke trouw.
Tracking via cookies
Bijna alle bedrijven volgen uw browser via cookies: kleine stukjes informatie die op uw computer worden achtergelaten en die u identificeren met de website die de cookie aanbiedt. Cookies kunnen niet al uw internetactiviteiten bijhouden, maar wel de pagina's die u bezoekt als die pagina een widget of een advertentie van de oorspronkelijke site bevat. Een widget kan een like-knop zijn of een login-prompt van de oorspronkelijke site (Facebook of Google login). Wanneer de widget of de advertentie wordt geladen, wordt de oorspronkelijke site om de widget gevraagd en krijgt deze het adres van de site die u laadt, samen met de oorspronkelijke cookie die u bij hen identificeert. De advertenties op de pagina kunnen ook afkomstig zijn van bedrijven die de advertentiegegevens combineren met de pagina's waar de advertenties aan u worden getoond om uw gewoonten beter te kunnen identificeren.
Browser fingerprinting
Uw online handelingen kunnen ook worden getraceerd via verschillende technieken die browser fingerprinting worden genoemd. Wanneer u een website bezoekt, stuurt uw browser een heleboel informatie naar de server. Het gaat daarbij om zaken als taalvoorkeuren, browseridentificatiecodes, vensterafmetingen, lettergrootte enzovoort. In combinatie met cookies en uw IP-adres vormen deze een krachtig instrument om u te volgen, zelfs als u uw cookies wist of de sites de toestemming ontzegt om cookies te gebruiken.
Een aantal van deze trackingmethodes kunnen ook omzeild worden door de privé- of incognitomodus van de browser in te schakelen. Sommige browser-plugins zoals Privacy Badger of AdBlock Plus blokkeren ook een aantal van de gebruikte trackingmethodes.
Een voorbeeld van het resultaat van browser fingerprinting is te vinden op de site amiunique.org. Deze kunt u gebruiken om te bepalen of de browser die u gebruikt, uniek kan worden geïdentificeerd tussen de bijna drie miljoen geteste browsers. U kunt uw browser testen op https://amiunique.org/
Wat maakt dat het belangrijk is dat uw data verzameld worden?
Meestal wordt de over u verzamelde informatie gebruikt om u te identificeren en u beter gerichte advertenties aan te bieden of om u betere suggesties te tonen. Dit kan uw online ervaring aangenamer maken door u in staat te stellen inhoud en artikelen te ontdekken die bij uw smaak en behoeften passen.
Die gegevens kunnen echter ook voor meer snode doeleinden worden gebruikt. Een recent voorbeeld is Cambridge Analytica, dat facebookgegevens die het van een onderzoeker had gekregen, gebruikte voor politieke doeleinden. De gegevens werden gebruikt om politieke boodschappen aan individuen te richten om wereldwijd veel verkiezingen te beïnvloeden, waarvan de bekendste de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 en de Brexit-stemming in het Verenigd Koninkrijk waren. Cambridge Analytica gebruikte ook een Facebookapp genaamd ‘This Is Your Digital Life’ om info te verzamelen van zijn 270.000 gebruikers en, zonder hun toestemming, de vrienden van de gebruikers, die in totaal ongeveer 87 miljoen gebruikers omvatten.
Een minder snood, maar niettemin zorgwekkend voorbeeld stamt uit het verre verleden van het jaar 2012. Target, een winkelketen in de VS, probeerde zijn papieren advertenties beter af te stemmen op zijn klanten en volgens sommigen ging het bedrijf een beetje te ver. In dit geval gebruikten de datawetenschappers van Target de gegevens van hun klanten en de artikelen die de gebruikers kochten om te bepalen welk soort producten ze waarschijnlijk zouden kopen. Toen een tienerklant van Target zwanger werd, veranderde zij haar gewoonten net genoeg zodat de algoritmen konden vaststellen dat zij zwanger was, en haar dus artikelen aanboden die haar zwangerschap onthulden. Zij had haar familie nog niet over haar zwangerschap verteld, maar zij kwamen erachter door het marketingmateriaal dat naar hun huis werd gestuurd.
Sommige diensten hebben hun volledige bedrijfsmodel gebaseerd op het verzamelen van deze informatie uit zoveel mogelijk bronnen en het verkopen van die informatie aan iedereen die bereid is de prijs te betalen. Deze informatie wordt gewoonlijk gebruikt om de gebruikerservaring te verbeteren, voor academisch onderzoek, gerichte advertenties, gerichte politieke boodschappen, enzovoort. Deze gegevens kunnen ook worden gebruikt door autoritaire regeringen om hun burgers in de gaten te houden en dissidenten hard aan te pakken. De harde houding tegenover TikTok in de VS werd bijvoorbeeld toegeschreven aan het feit dat de app veel gegevens van zijn gebruikers verzamelde en naar de Chinese overheid stuurde.
