Teoretyczna i prawna dyskusja na temat relacji między technologią a prywatnością, jeśli chodzi o ich związek z powstającymi technologiami, jest w najlepszym razie niejednoznaczna, iluzoryczna, subtelna i zmienna. Dlatego ważne jest, aby od samego początku zaznaczyć, że chociaż powszechnie akceptowana definicja prywatności w kontekście powstających technologii pozostaje nieuchwytna, to w istocie osiągnięto większy konsensus w kwestii uznania, że prywatność obejmuje wiele wymiarów. W tym kontekście niejednoznaczności i powstających technologii pomocne jest zastosowanie ram, które pozwolą na wzajemne zrozumienie i dyskusję.
Niektóre z głównych problemów związanych z prywatnością zostały już zidentyfikowane przez nowych komentatorów, takich jak Jeffrey Rosen w swojej pracy zatytułowanej "A Twenty-First Century Framework for Digital Privacy", w której nakreśla on poważne wyzwania, jakie powstające technologie stawiają przed naszą prywatnością i bezpieczeństwem jako obywateli Europy i świata. Dokonamy krótkiego przeglądu siedmiu istotnych, zidentyfikowanych obszarów prywatności, mających znaczenie dla naszego codziennego życia, na które wpływają powstające technologie, omówione już w rozdziałach 1-4.
1. Prywatność osoby
Obejmuje ona prawo do zachowania w tajemnicy informacji biologicznych (takich jak kod genetyczny lub dane biometryczne). Prywatność osobista przyczynia się do indywidualnego poczucia wolności i sprzyja funkcjonowaniu zdrowego, dobrze przystosowanego społeczeństwa demokratycznego.
2. Prywatność zachowania i działania
Obejmuje ona wrażliwe kwestie, takie jak działalność polityczna i praktyki religijne. Pojęcie prywatności zachowań osobistych dotyczy jednak również działań, które mają miejsce w przestrzeni publicznej. Od rozrywki, przez zakupy, po randki - prywatność naszych zachowań jest w cyfrowym świecie narażona na zwiększone ryzyko ujawnienia.
3. Prywatność komunikacji
Ma ona na celu uniknięcie przechwytywania lub zakłócania komunikacji, w tym przechwytywania poczty, stosowania podsłuchów, mikrofonów kierunkowych, przechwytywania lub nagrywania komunikacji mobilnej lub bezprzewodowej oraz dostępu do poczty elektronicznej lub wiadomości przesyłanych za pośrednictwem innych mediów.
4. Prywatność danych i obrazów
Obejmuje to kwestie związane z zapewnieniem, że dane osób fizycznych nie są automatycznie dostępne dla innych osób i organizacji oraz że osoby te mogą sprawować znaczny stopień kontroli nad tymi danymi i ich wykorzystaniem.
5. Prywatność myśli i uczuć
Dotyczy to prawa osób fizycznych do nieujawniania swoich myśli i uczuć lub do tego, by te myśli i uczucia zostały ujawnione. Jednostki powinny mieć prawo do myślenia cokolwiek chcą. Taka kreatywność myśli i uczuć jest korzystna dla społeczeństwa, ponieważ pomaga utrzymać równowagę sił między państwem a jednostką.
6. Prywatność lokalizacji i przestrzeni
Oznacza to prawa jednostki do poruszania się w przestrzeni publicznej lub częściowo publicznej bez bycia identyfikowaną, śledzoną i monitorowaną. Ta koncepcja prywatności obejmuje również prawo do samotności i prawo do prywatności w przestrzeni w dowolnie wybranym środowisku. Taka koncepcja prywatności posiada wartość społeczną.
7. Prywatność zrzeszania się (w tym prywatność grupy)
Dotyczy to prawa ludzi do stowarzyszania się z kimkolwiek chcą, bez podlegania monitorowaniu. Prawo to od dawna uznawane jest za niezbędne dla wartościowego społeczeństwa demokratycznego, ponieważ sprzyja wolności słowa, w tym wypowiedzi politycznych, wolności wyznania i innych form zrzeszania się.
W miarę jak pojawiają się nowe technologie sprzyjające tworzeniu, udostępnianiu, przechowywaniu i przetwarzaniu coraz większej ilości danych, istotne jest, by podstawowe zasady prawa człowieka do prywatności nadal stanowiły ich trzon. Unia Europejska jest uważana za światowego lidera w dążeniu do ochrony praw obywateli do prywatności danych. Regulacje takie jak Ogólne rozporządzenie o ochronie danych RODO obejmują takie podstawowe prawa, jak "prawo do bycia zapomnianym", zapewniające osobie prawo własności dotyczące własnych danych i prawo do ich usunięcia, jeśli ta osoba sobie tego życzy.
Nasz następny kurs z serri Digital SkippUp dotyczy kwestii Cyberbezpieczeństwa i jego roli w ochronie prywatności danych w kontekście obecnych i powstających technologii. Aby zrozumieć podstawy cyberbezpieczeństwa oraz uzyskać wskazówki i narzędzia do stosowania w codziennym życiu i pracy, zapraszamy do rozpoczęcia kursu tutaj.
Etyka technologii dla XXI wieku
Etyka technologii to zastosowanie myślenia etycznego do praktycznych problemów związanych z technologią. Powodem, dla którego etyka technologii zyskuje na znaczeniu, jest to, że nowe i powstające technologie, które opisaliśmy w rozdziałach 1-4, dają nam więcej możliwości działania, co oznacza, że musimy dokonywać wyborów, których wcześniej nie musieliśmy dokonywać. Podczas gdy w przeszłości nasze działania były mimowolnie ograniczane przez praktyczne ograniczenia, teraz, przy tak wielkich możliwościach technologicznych, musimy nauczyć się, jak dobrowolnie poddawać się ograniczeniom wynikającym z naszego osądu: naszej etyki.
Na przykład w ciągu ostatnich kilku dekad pojawiło się wiele nowych wątpliwości etycznych związanych z innowacjami w medycynie, komunikacji i technologiach zbrojeniowych - trzech obszarach, które zostały rozwinięte przez IoT, AIoT, robotykę i automatyzację oraz poszerzoną rzeczywistość. W przypadku technologii komunikacyjnych, takich jak media społecznościowe, ludzie wciąż ucząc się, jak powinni się zachowywać, gdy uzyskują dostęp do tak wielu ludzi i tak wielu informacji; niedawne i obecne problemy z fake newsami pokazują, jak szybko sprawy mogą pójść w złym kierunku w mediach społecznościowych, gdy ludzie o złych zamiarach zyskują dostęp do opinii publicznej.
Te zmiany niosą ze sobą oczywiście pewne poważne zagrożenia i powinniśmy zadać sobie pytanie, czy uważamy, że takie zmiany i zagrożenia są warte zachodu - ponieważ posiadamy wybór w zakresie technologii, które wymyślamy, wykorzystujemy i według których decydujemy się żyć. Za każdą powstającą technologią stoi kreatywny człowiek i ludzki plan działania. Możemy rzeczywiście zarządzać naszymi powstającymi technologiami za pomocą ciągle ewoluujących i zmieniających się praw, przepisów i innych globalnych porozumień, ale tak jak w przypadku prawa do prywatności, omówionego w poprzedniej części, my jako ludzie musimy ponownie zaakceptować kluczowy wymóg odpowiedzialnego, świadomego, możliwego do przyjęcia, odpowiadającego i rozsądnego zachowania we wszystkich naszych działaniach.
Komisja Europejska w swojej publikacji "W sprawie sztucznej inteligencji - europejskie podejście do doskonałości i zaufania" (2020) wyraźnie odnosi się do tych kwestii etycznych, kontynuując swoje zobowiązanie do opracowania "wytycznych i zasad etycznych" i od samego początku stwierdza, że "...UE musi działać jednomyślnie i określić swój własny sposób, oparty na wartościach europejskich, wspierania rozwoju i wdrażania AI". Ponadto w dokumencie podkreślono, że wraz z rozwojem AI należy zadbać o to, by była ona "zorientowana na człowieka, etyczna, zrównoważona i szanująca podstawowe prawa i wartości" (2020).
Kwestie etyczne
Niektóre podstawowe pytania etyczne, które powinniśmy zadawać w odniesieniu do powstających technologii, to:
Co powinniśmy robić z tymi powstającymi technologiami teraz, kiedy już je opracowaliśmy?
Co staramy się osiągnąć dzięki tym powstającym technologiom?
W jaki sposób te powstające technologie mogą pomóc lub zaszkodzić ludziom i planecie Ziemi?
Jak wygląda wartościowe i świadome - w przeciwieństwie do ulepszonego - ludzkie życie?
Próbując poruszać się w tej nowej przestrzeni wyłaniających się technologii, musimy ocenić, co jest dobre, a co złe, sprawdzając, kto czerpie korzyści z różnych technologii, aby zapobiec sytuacji, w której jakiejkolwiek osoby lub grupy osób byłby wykorzystywane.
Ramy odpowiedzi na pytania etyczne
Aby rozwiązać te globalne problemy, "Deklaracja montrealska na rzecz odpowiedzialnego rozwoju AI" (2017) określa zasady etyczne, takie jak: AI powinna "szanować prywatność ludzi, wspierać różnorodność myśli i być otwarta na kontrolę". Co więcej, nakreśla ona trzy główne cele odpowiedzialnego rozwoju AI, które rzeczywiście można zastosować do wszystkich powstających technologii, które do tej pory zbadaliśmy, i w ten sposób, jeśli zastąpimy termin AI w tych zdefiniowanych celach deklaracji terminami IoT, robotyka i automatyzacja lub poszerzona rzeczywistość, to te same mocne, etyczne przekazy będą nadal aktualne.
Te zasady etyczne to:
Opracowanie ram etycznych dla rozwoju i wdrażania AI
Kierowanie transformacją cyfrową w taki sposób, aby wszyscy skorzystali z rewolucji technologicznej
Otwarcie krajowego i międzynarodowego forum dyskusyjnego w celu wspólnego osiągnięcia sprawiedliwego, integracyjnego i ekologicznie zrównoważonego rozwoju AI.
Staliśmy się teraz tak potężni, że potrafimy nie tylko zniszczyć samych siebie, ale także zmienić samych siebie.
Spójrzmy na przykład na CRISPR, technologię, która jest prostym, ale potężnym narzędziem do edycji genomów. Pozwala ona badaczom na łatwą zmianę sekwencji DNA i modyfikację funkcji genów. Jej liczne potencjalne zastosowania obejmują korygowanie wad genetycznych, leczenie i zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób oraz ulepszanie upraw.
Dzięki CRISPR i biologii syntetycznej możemy decydować o genetycznym modyfikowaniu ludzi, a wszczepiając urządzenia biomedyczne do naszych ciał i mózgów, możemy zmieniać sposób, w jaki funkcjonujemy i myślimy. Obecnie większość interwencji medycznych przeprowadza się w celu terapii lub poprawy jakości życia, ale w przyszłości będziemy musieli rozważyć również ulepszanie człowieka. W pewnym momencie będziemy mogli nawet potencjalnie zmienić samą strukturę ludzkiej natury i anatomii dzięki pojawiającym się technologiom.
Rosnąca potrzeba dyskusji na tematy etyczne
Technologia, którą znamy dzisiaj, jeszcze nigdy nie była tak nieuchronnie obecna w życiu jednostki. W rzeczywistości większość nowych technologii działa w sposób niewidoczny w tle, podczas gdy my wiedziemy nasze codzienne życie - niezależnie od tego, czy sprawdzamy nasze urządzenia mobilne, robimy zakupy, korzystamy z kart podróżnych, płacimy zdalnie za towary, czy też mamy dostęp do informacji lub mediów, wiele z tych technologii współdziała ze sobą, aby zapewnić nam natychmiastowe opcje, odpowiedzi i rozwiązania.
Dopóki trwa postęp technologiczny i pojawiają się nowe technologie, etyka technologii nie zniknie; w rzeczywistości kwestie dotyczące technologii i etyki będą zyskiwały na znaczeniu. Podążając tą drogą, będziemy wybierać rodzaj przyszłości, którą stworzymy. Biorąc pod uwagę naszą rosnącą potęgę technologiczną, musimy zwracać coraz większą uwagę na etykę, jeśli chcemy żyć w lepszej, a nie gorszej przyszłości. Wybór po raz kolejny należy do nas, ponieważ to my jesteśmy kreatywnymi ludźmi, którzy wymyślili te powstające technologie.
Sign up to solve exercises
Po ukończeniu rozdziału 5 potrafisz już:
Omówić wpływ powstających technologii na nasze codzienne życie i przyszłość pracy
Wyjaśnić, jaki wpływ powstające technologie mogą mieć na prywatność
Zrozumieć niektóre z głównych dylematów etycznych związanych z powstającymi technologiami
