W miarę jak użytkownicy przenosili się coraz liczniej do Internetu, rosnąca akceptacja i wykorzystanie Internetu jako nowoczesnej technologii informacyjnej i komunikacyjnej doprowadziły do powstania nowego sposobu uczestnictwa w sieci.
Doprowadziło to do stopniowego przejścia w kierunku drugiej generacji usług internetowych, kładącej nacisk na współpracę online, łączność i możliwość dzielenia się treściami między użytkownikami, która stała się znana jako „Web 2.0".
Web 2.0
Pojęcie Web 2.0 stało się popularne podczas serii konferencji o tej samej nazwie, organizowanych przez wydawcę Tima O'Reilly i MediaLive International, rozpoczętych w 2004 roku i poświęconych dyskusji na temat punktu zwrotnego dla sieci po pęknięciu bańki dot-com jesienią 2001 roku. O'Reilly opisuje Web 2.0 jako "rewolucję biznesową w przemyśle komputerowym spowodowaną przejściem do Internetu jako platformy oraz próbę zrozumienia zasad sukcesu na tej nowej platformie."
W przeciwieństwie do strony internetowej Web 1.0, która pozwala użytkownikom na pasywne przeglądanie treści, strona Web 2.0 pozwala użytkownikom na interakcję i współpracę ze sobą w ramach wirtualnej społeczności poprzez komunikację w mediach społecznościowych jako twórcy treści generowanych przez użytkowników. Przykłady właściwości Web 2.0 obejmują serwisy społecznościowe lub strony mediów społecznościowych (Facebook, Twitter, LinkedIn), dzienniki internetowe lub blogi (WordPress, Medium, SquareSpace), wspólne pisanie lub wiki (Wikipedia), witryny do udostępniania obrazów (Flickr, Pinterest), witryny do udostępniania wideo (YouTube), aplikacje internetowe (Google Apps, Microsoft 365), platformy do współdzielenia zasobów (Airbnb, Car2Go) i wiele innych witryn, których liczba wciąż rośnie.
Przyjrzyjmy się bliżej Web 2.0 i temu, w jaki sposób zmieniła ona sieć w tętniącą życiem platformę komputerową.
Web 2.0 nie posiada powszechnie przyjętej definicji, ale jest pojęciem otwartym, obejmującym trzy główne koncepcje:
Rozbudowane aplikacje internetowe: Aplikacje internetowe, które mają te same funkcje i wygląd co aplikacje desktopowe (komuterowe), ale nie wymagają instalacji na komputerze użytkownika.
Architektura zorientowana na strony internetowe: Architektura oprogramowania zaprojektowana do wykorzystania w witrynach internetowych i aplikacjach internetowych poprzez ujawnienie ich funkcjonalności dla innych aplikacji w celu wykorzystania i zintegrowania funkcjonalności. W rezultacie powstaje szereg znacznie bardziej rozbudowanych aplikacji.
Sieć społecznościowa: Odnosi się do aktywnej roli użytkownika końcowego w treści tworzonej na stronie internetowej jako członka wirtualnej społeczności. Dzieje się to za pośrednictwem portali społecznościowych, takich jak Facebook czy Instagram, gdzie użytkownicy wchodzą ze sobą w interakcje, ale także poprzez sekcje komentarzy, gdzie użytkownicy mogą zamieszczać swoje opinie na określone tematy.
Poniżej zastanowimy się, w jaki sposób zmiany związane z nowymi podejściami do korzystania z sieci zbiegły się ze sobą tworząc sieć, jaką znamy dzisiaj.
Wykorzystanie sieci jako platformy
Aplikacje tworzone i używane bezpośrednio w sieci, a nie na pulpicie użytkownika, odtwarzają doświadczenia użytkownika związane z oprogramowaniem stacjonarnym, oferując funkcje podobne do tych, które są dostępne na komputerze PC, ale działają w przeglądarce. Dzięki temu użytkownicy mają wygodny dostęp do tych samych funkcji na różnych urządzeniach.
Google jest jednym z przykładów wykorzystania sieci jako platformy. Po pierwsze dostęp do Google można uzyskać na wielu urządzeniach, niezależnie od tego, czy korzystamy z komputera, czy z urządzenia mobilnego. Po drugie, Google jest usługą bezpłatną i łatwo dostępną, wymagającą jedynie połączenia z Internetem. Jego wyszukiwarka i baza danych współpracują ze sobą, oferując bezproblemową obsługę i doświadczenie użytkownika.
Korzystanie z oprogramowania jako usługi
Oprogramowanie jest oferowane bezpośrednio przez Internet, a klienci płacą - bezpośrednio lub pośrednio - za korzystanie z tej usługi. Zapewnia to wiele korzyści, w tym dostępność, kompatybilność, zarządzanie operacyjne i niższe koszty początkowe niż w przypadku tradycyjnego pobierania i instalacji oprogramowania.
Salesforce.com jest jednym z najpopularniejszych dostawców oprogramowania jako usługi dla zastosowań na poziomie przedsiębiorstwa, takich jak zarządzanie relacjami z klientami (CRM, customer relation management). Jego narzędzie CRM jest całkowicie osadzone w chmurze, dzięki czemu firmy mogą je uruchomić i zarządzać nim bez udziału eksperta IT, co pozwala im na gromadzenie, przechowywanie, dostęp, monitorowanie i analizowanie danych klientów za pomocą jednego panelu sterowania.
Satysfakcjonujące doświadczenia użytkowników
Z drugiej strony wykorzystanie sieci jako platformy pozwala na budowanie zaawansowanych doświadczeń użytkownika, z aplikacjami tworzonymi po to, aby uczynić surfowanie po sieci i dostęp do Internetu lepszym doświadczeniem dla użytkownika.
Google Maps posiada wiele funkcji, które zapewniają satysfakcjonujące doświadczenie użytkownika. Po pierwsze posiada prosty i funkcjonalny interfejs użytkownika, pozwalający na identyfikację lokalizacji i otoczenia, przesuwanie mapy i powiększanie jej. Możliwe jest wyszukiwanie miejsc i tras na mapie, sugerowanie najlepszych tras uwzględniających różne środki transportu - przy jednoczesnym obliczaniu czasu przejazdu i kosztu konkretnej trasy. Google Maps pełni funkcję wyszukiwarki lokalizacji, podpowiadając interesujące firmy lub miejsca w okolicy, w której znajduje się użytkownik. Aplikacja umożliwia również pobranie mapy danego kraju lub miejsca, aby móc z niej korzystać, gdy użytkownik nie ma dostępu do Internetu.
Interfejsy programowania aplikacji lub API
Są to programy pośrednie umożliwiające urządzeniom wymianę ważnych danych i udostępnianie praktycznych funkcji pomiędzy urządzeniami i aplikacjami. Interfejsy API zapewniają bezpieczny i ustandaryzowany sposób współpracy aplikacji i dostarczania żądanych informacji lub funkcji bez interwencji użytkownika.
Interfejsy API odgrywają kluczową rolę w ulepszaniu istniejących usług online oraz w rozwoju nowych produktów i przedsięwzięć. Umożliwiając programistom ponowne wykorzystanie komponentów oprogramowania, interfejsy API pomagają im tworzyć nowe rozwiązania bez powtarzania już wykonanej pracy. Jest to możliwe dzięki dostępowi do usług i danych stron trzecich lub wykorzystaniu interfejsów API do przekształcenia własnych danych i usług w platformę, która zachęca innych do tworzenia i wykorzystywania jej.
Choć możemy ich nie zauważać, interfejsy API są naprawdę wszędzie i ułatwiają nam życie zza kulis. Począwszy od kupienia online biletu na koncert, po recenzję blogera udostępnioną na Facebooku lub tani lot zarezerwowany na Expedii - wszystko to jest możliwe dzięki interfejsom API.
Odkryjmy, w jaki sposób największe firmy wykorzystały API firmy Ubera aby ulepszyć doświadczenia swoich klientów:
TripAdvisor korzysta z interfejsu API firmy Uber do zamawiania usługi taksówkarskiej. Zapewnia to całościowe doświadczenie podróżowania w ramach jednej aplikacji.
StubHub, serwis, który pomaga użytkownikom być na bieżąco z ciekawymi wydarzeniami odbywającymi się w mieście, oferuje możliwość ustawienia przypomnienia o dojeździe na miejsce wydarzenia, gdy użytkownik kupi bilet na wydarzenie.
Alexa, asystent głosowy opracowany przez Amazon, integruje Ubera jako usługę zamawiania przejazdów. Użytkownik może zamówić samochód za pomocą prostego polecenia głosowego - "Alexa, poproś Ubera o zamówienie samochodu".
Interfejsy API wyrównują szanse w świecie aplikacji, umożliwiając wszystkim rodzajom firm i osób prywatnych odgrywanie aktywnej roli i współpracę w celu ulepszenia istniejących usług lub tworzenia nowych przy użyciu tych samych narzędzi, bez konieczności kodowania własnego oprogramowania.
Architektura uczestnictwa
Cel, jakim jest tworzenie satysfakcjonujących doświadczeń użytkownika, wiąże się również z przekazywaniem przez niego informacji zwrotnych w celu optymalizacji doświadczeń klienta. Jest to kluczowa zasada sieci Web 2.0: usługa staje się automatycznie tym lepsza, im więcej osób z niej korzysta. Jest ona nazywana "architekturą uczestnictwa” i w oparciu o nią społeczność użytkowników wnosi wkład w treść lub w proces projektowania i rozwoju.
Flickr to platforma do dzielenia się zdjęciami, zbudowana w celu tworzenia społeczności online. Flickr umożliwił ludziom wzajemne oznaczanie się i komentowanie zdjęć, a programistom włączanie Flickr do swoich własnych aplikacji. Oferuje on interfejsy programowania aplikacji (API) umożliwiające dostęp do jego zawartości, pozwalające stronom trzecim prezentować obrazy w nowych kontekstach oraz uzyskiwać dostęp do usług Flickr i korzystać z nich we własnych aplikacjach. Blogerzy zwykle używają go jako repozytorium zdjęć online, które mogą połączyć z własnymi witrynami, ale interfejsy API oferują więcej możliwości. Programiści mogą tworzyć aplikacje, które mogą wykonywać niemal każdą funkcję dostępną na stronie Flickr. Wartość Flickr wynika częściowo z jego ogromnego katalogu zdjęć, ale także z metadanych, które użytkownicy dostarczają, aby pomóc sobie w nawigacji po tej ogromnej kolekcji.
Wykorzystanie zbiorowej inteligencji
Idąc o krok dalej w kierunku "architektury uczestnictwa", niektóre platformy stawiają użytkowników w centrum swojej architektury, umożliwiając im tworzenie i ciągłe ulepszanie usług. Takie podejście znane jest również jako "wykorzystywanie zbiorowej inteligencji".
Wikipedia jest prawdopodobnie jednym z najbardziej znanych przykładów wykorzystania etyki współpracy, ponieważ serwis jest zasadniczo pisany i edytowany przez użytkowników. W przypadku Wikipedii wszystkie tematy i treści muszą być definiowane przez jedną centralną jednostkę, to raczej ludzie z całego świata zainteresowani danym tematem mogą współpracować asynchronicznie w celu stworzenia żywego dzieła. Wikipedia łączy aspekty współpracy charakterystyczne dla serwisów wiki (serwisów, które pozwalają odwiedzającym dodawać, usuwać, edytować i zmieniać treści) z innymi funkcjami, takimi jak wyszukiwanie słów kluczowych, hiperłącza i autorstwo - czyli możliwość tworzenia i aktualizowania treści - w celu ułatwienia wzajemnego powiązania treści. Wikipedia posiada redaktorów, ale każdy może ją edytować. Z czasem pojawiają się ochotnicy, którzy edytują i przeredagowują artykuły, które ich interesują. Spójność i jakość ulegają poprawie dzięki udziałowi większej liczby osób, chociaż treść nie zawsze jest idealna przy pierwszej publikacji.
Dystrybucja informacji w sieci
Poza zwykłym współtworzeniem sieci, użytkownicy zaczęli brać czynny udział w tworzeniu i dystrybucji informacji w sieci. Jednym z dobrych sposobów na szybkie rozpowszechnianie informacji są blogi. Blog to regularnie aktualizowana strona internetowa, która zbiera chronologicznie teksty i artykuły od jednego lub więcej autorów, z najnowszymi pojawiającymi się jako pierwsze, o określonej tematyce, gdzie autor może swobodnie publikować na tematy osobiste lub dotyczące ogólnych zainteresowań. Ludzie czytają blogi, widzą rzeczy, które ich interesują i piszą o tym we własnych blogach, ułatwiając rozprzestrzenianie się informacji w sieci, która staje się kolejnym powszechnym źródłem informacji obok tradycyjnych mediów.
Oprócz sieci, motorem napędowym Web 2.0 są infrastruktura i możliwości obliczeniowe, które zarządzają ogromną ilością danych tworzonych przez Web 2.0, a mianowicie technologie przetwarzania w chmurze i big data. W kolejnych dwóch rozdziałach przyjrzymy się bliżej, w jaki sposób spotkanie się tych technologii wyznacza nowy etap rewolucji internetowej i kładzie podwaliny pod rozwój nowych technologii, określanych mianem Web 3.0.
Sign up to solve exercises
Po ukończeniu rozdziału 4 potrafisz już:
Wyjaśnić, jakie są główne rodzaje sieci i jakie główne elementy tworzą sieć.
Zrozumieć różnicę pomiędzy Internetem a WWW.
Wskazać czynniki, które przyczyniły się do przejścia do drugiej generacji usług opartych na sieci WWW.
