Σε αυτό το μάθημα, θα εξετάσουμε προσεκτικότερα τις αναδυόμενες τεχνολογίες. Στόχος μας είναι να αποκτήσετε μια σαφή κατανόηση των αναδυόμενων τεχνολογιών, των επιπτώσεων που έχουν, καθώς και των προκλήσεων και των ευκαιριών που παρουσιάζουν.
Η αναδυόμενη τεχνολογία είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται γενικά για να περιγράψει μια νέα τεχνολογία, αλλά μπορεί επίσης να αναφέρεται στη συνεχή ανάπτυξη μιας υπάρχουσας τεχνολογίας. Μπορεί να έχει ελαφρώς διαφορετικές έννοιες όταν χρησιμοποιείται σε διαφορετικούς τομείς της κοινωνίας, όπως στα μέσα ενημέρωσης, τις επιχειρήσεις, την επιστήμη, το περιβάλλον ή την εκπαίδευση.
Ο όρος αναφέρεται συνήθως σε τεχνολογίες που αναπτύσσονται ή εξελίσσονται σήμερα ή που αναμένεται να είναι διαθέσιμες τα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια. Ο όρος προορίζεται συνήθως για τεχνολογίες που δημιουργούν, ή αναμένεται να δημιουργήσουν, σημαντικές κοινωνικές ή οικονομικές επιπτώσεις. Τα χαρακτηριστικά των αναδυόμενων τεχνολογιών είναι τα εξής:
ριζική καινοτομία (προσφέροντας κάτι νέο)
σχετικά γρήγορη ανάπτυξη
συνοχή (τεχνολογίες που έχουν προχωρήσει πέρα από τη φάση της ιδέας)
εμφανή αντίκτυπο
αβεβαιότητα και αμφισημία
Πολλοί συγγραφείς και εμπειρογνώμονες ανταλλάζουν απόψεις σχετικά με τις θεωρούμενες όσο και τις πραγματικές θετικές και αρνητικές επιπτώσεις των αναδυόμενων τεχνολογιών στην ανθρωπότητα. Ωστόσο, λίγοι θα αρνηθούν ότι, χάρη στις αναδυόμενες τεχνολογίες, οι «ευφυείς επιχειρήσεις» επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιούνται. Μέσω της χρήσης αυτών των αναδυόμενων εργαλείων, οι επιχειρήσεις αυτές προωθούν τις οργανώσεις τους με τρόπους που όχι μόνο ανταποκρίνονται στους επιχειρηματικούς τους στόχους, αλλά είναι και επωφελείς για τους πολίτες, τις κοινότητες και την κοινωνία.
Επιπλέον, είναι γενικά αποδεκτό ότι οι αναδυόμενες τεχνολογίες μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή των ανθρώπων με πολλούς τρόπους. Οι τεχνολογικές εξελίξεις μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ολοκληρώνουν εργασίες αποτελεσματικότερα, τους κρατούν ασφαλέστερους και υγιέστερους και προστατεύουν και το περιβάλλον. Δεν καταφέρνουν όλες οι αναδυόμενες τεχνολογίες να περάσουν το στάδιο των δοκιμών και της ανάπτυξης. Ωστόσο, εκείνες που το καταφέρνουν, καταλήγουν πολύ συχνά να φέρνουν επανάσταση στη ζωή των ανθρώπων και, κατ’ επέκταση, στον κόσμο.
Καθώς εξερευνούμε περαιτέρω και ορίζουμε τον αναδυόμενο κόσμο της τεχνολογίας (ΑΚΤ), θα διαπιστώσετε ότι ορισμένες από αυτές τις αναδυόμενες τεχνολογίες δεν είναι ακριβώς νέες. Υπάρχουν και τις γνωρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια. Ωστόσο, μόλις τώρα βρήκαν το ιδανικό πλαίσιο ωρίμανσης για να γίνουν πραγματικά αναδυόμενες τεχνολογίες σε σχέση με τον τρόπο που επηρεάζουν και αλλάζουν τη ζωή μας. Ένα προφανές παράδειγμα είναι η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία είχε θεωρητική βάση από τις δεκαετίες του 1940 και του 1950. Μόνο στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα υπήρξαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να αποκτήσει γρήγορα καθοριστικό ρόλο στη ζωή και την εργασία μας.
Υπάρχουν πολλές αναδυόμενες τεχνολογίες που θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε, αλλά επιλέξαμε τρεις τεχνολογίες ειδικότερα λόγω της συνάφειας τους, της εμβέλειας τους και του αντίκτυπου που αναμένεται να έχουν στην καθημερινή μας ζωή:
Το Διαδίκτυο των πραγμάτων (Internet of Things - IoT): Πώς το Διαδίκτυο των πραγμάτων καθιστά εφικτά τα έξυπνα σπίτια, τα έξυπνα αγροκτήματα, τα έξυπνα σχολεία, τις έξυπνες πόλεις και άλλα; Και πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε το Διαδίκτυο των πραγμάτων στην προσωπική και εργασιακή μας ζωή;
Ρομποτική και αυτοματοποίηση: Τα ρομπότ είναι ήδη παντού γύρω μας στη σημερινή κοινωνία. Αλλά τι είναι τα ρομπότ; Πώς λειτουργούν; Πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν και είναι ασφαλή; Και πώς σχετίζεται ο όρος «αυτοματοποίηση» με τη ρομποτική;
Εκτεταμένη πραγματικότητα: Ποια είναι η επαυξημένη, η εικονική και η μικτή πραγματικότητα, πώς λειτουργούν και πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν σήμερα και στο μέλλον;
Οι βασικές επιπτώσεις των αναδυόμενων τεχνολογιών σήμερα
Όποια μορφή κι αν παίρνει ο τεχνολογικός μετασχηματισμός, συνδέεται πάντα με επιπτώσεις στη ζωή μας. Ο σημερινός ψηφιακός μετασχηματισμός και η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση έχουν μετασχηματίσει σε βάθος μερικές από τις αρχές που έχουν καθοδηγήσει και καθορίσει ιστορικά τους ορίζοντες της ζωής μας. Το μοντέλο της ζωής μας μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα περιλάμβανε βασικά τρία στάδια: φοίτηση (σχολείο), εργασία (χώρος εργασίας – κατά κανόνα μόνο μία εργασία εφ΄όρου ζωής) και συνταξιοδότηση.
Το τέλος της μίας εργασίας εφ’όρου ζωής φέρνει επανάσταση στον τρόπο που εργαζόμαστε (είμαστε η τελευταία γενιά που έχει την έννοια της μίας εργασίας εφ’όρου ζωής) και απαιτεί βαθιές αλλαγές στα εκπαιδευτικά μας συστήματα (όπως τα ανοικτά μαζικά διαδικτυακά μαθήματα και άλλες διαδικτυακές μορφές κατάρτισης), ακόμα και αν αυτό δεν συμβαίνει με τον επιθυμητό ρυθμό και στο επιθυμητό επίπεδο.
Η σημερινή πραγματικότητα του εξελισσόμενου τοπίου απασχόλησης, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις αναδυόμενες τεχνολογίες, σημαίνει ότι τώρα και στο μέλλον, θα φοιτούμε, θα βρίσκουμε δουλειά, έπειτα θα πρέπει να αποκτήσουμε νέες ικανότητες και νέες γνώσεις και να εργαστούμε σε μια νέα θέση εργασίας η οποία ίσως να είναι εντελώς διαφορετική από την προηγούμενη. Η προσαρμοστικότητά μας και η ικανότητά μας να ενστερνιζόμαστε τη συνεχή μάθηση σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας θα είναι καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας στο μέλλον της απασχόλησης.
Αυτό που μπορούμε να δούμε σήμερα είναι ότι οι σημερινές δεξιότητες έχουν μικρή διάρκεια ζωής σε σύγκριση με κάποιες δεκαετίες πριν. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, «οι ημέρες που εργαζόμαστε σε μία εργασία για 40 χρόνια και ανταμειβόμαστε με μια καλή σύνταξη έχουν παρέλθει. Τώρα ο μέσος χρόνος απασχόλησης σε μία εργασία είναι 4,2 χρόνια, σύμφωνα με τη Στατιστική υπηρεσία της Αμερικής για την εργασία. Επιπλέον, το 35 % των δεξιοτήτων που χρειάζονται οι εργαζόμενοι – ανεξαρτήτως κλάδου – θα έχουν αλλάξει μέχρι το 2020.» (Weforum.org 2017).
Εν ολίγοις, θα πρέπει να βελτιώνουμε συνεχώς τις δεξιότητές μας, να αποκτούμε νέες δεξιότητες και να επιμορφωνόμαστε για να ευημερούμε στην «ψηφιακή εποχή».
Όλο και περισσότερες δεξιότητες και ορισμένες ικανότητες καθίστανται μη συναφείς με την έντονη επιτάχυνση των «νέων» τεχνολογιών που αναδύονται και μεταμορφώνονται. Επιπλέον, και ο ρυθμός με τον οποίο οι απαιτούμενες δεξιότητες και ικανότητες είναι παρωχημένες, αυξάνεται και αυτό ισχύει όχι μόνο για τους ιδιώτες αλλά και για τις επιχειρήσεις και άλλα ιδρύματα.
Στο μάθημα αυτό στοχεύουμε να σας παρέχουμε τις πληροφορίες που απαιτούνται για να κατανοήσετε και να εξετάσετε τις ευκαιρίες, τους κινδύνους, τις προκλήσεις και τις δυνατότητες των τριών αναδυόμενων τεχνολογιών που επιλέξαμε: του Διαδικτύου των πραγμάτων, της ρομποτική και της αυτοματοποίησης και της εκτεταμένης πραγματικότητας. Με αυτές τις πληροφορίες, θα μπορείτε να αναγνωρίζετε καλύτερα πώς μπορείτε να τις χρησιμοποιείτε στη ζωή σας και στη ζωή των συμπολιτών σας στο σπίτι, στην εργασία και στο παιχνίδι.
