Όπως έχουμε ήδη μάθει, στο πλαίσιο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν περιορίζεται σε μια σταθερή δέσμη τεχνολογιών – πρόκειται για μια κατάσταση πιο σύνθετη που παρουσιάζει προκλήσεις. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι μια δέσμη τεχνολογιών που λειτουργούν μεμονωμένα, αλλά ένα διασυνδεδεμένο οικοσύστημα πολλών δυναμικών τεχνολογιών σε μια συνεχή διαδικασία μεταβολής, προσαρμογής και αλληλεπίδρασης.
Εκτεταμένη πραγματικότητα και τεχνητή νοημοσύνη
Στο περιβάλλον του ψηφιακού μετασχηματισμού σήμερα, η τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσωπεύει τον εγκέφαλο ολόκληρου του ψηφιακού οικοσυστήματος, όπως αναφέραμε στο πρώτο κεφάλαιο του μαθήματος. Υπό αυτήν την έννοια, η τεχνητή νοημοσύνη σε συνδυασμό με τις τεχνολογίες εκτεταμένης πραγματικότητας θα παρέχουν πρόσβαση σε άκρως εξειδικευμένες πληροφορίες που θα αυξήσουν εκθετικά την ανάλυση και την ικανότητα λήψης αποφάσεων του εργαζομένου. Το σύστημα θα συλλέγει συνεχώς δεδομένα σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις των χρηστών και θα βελτιώνεται συνεχώς μαθαίνοντας περισσότερα για το περιβάλλον.
Εκτεταμένη πραγματικότητα και 5G
Με την ισχύ των γρήγορων δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5G (10 φορές μεγαλύτερο εύρος ζώνης από την τεχνολογία 4G και χαμηλός λανθάνων χρόνος) σε συνδυασμό με την επαυξημένη/εικονική/μικτή πραγματικότητα, θα είμαστε συνεχώς συνδεδεμένοι με το smartphone μας, κάθε στιγμή και οπουδήποτε. Όχι μόνο εμείς, αλλά όλα όσα μπορείτε να φανταστείτε θα είναι συνδεδεμένα (όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο 2 σχετικά με το Διαδίκτυο των πραγμάτων), δημιουργώντας τεράστιες ποσότητες δεδομένων που θα μεταφέρονται σε αυτούς τους νέους ψηφιακούς «αυτοκινητόδρομους».
Για παράδειγμα, με γρήγορες συνδέσεις 5G υψηλής ποιότητας θα είναι δυνατό για κάποιον να εργάζεται από απόσταση χρησιμοποιώντας τεχνολογίες εκτεταμένης πραγματικότητας, όπως ένας χειρουργός που θα κάνει τη δουλειά του από μεγάλη απόσταση ή ένας τεχνικός συντήρησης, ένας δάσκαλος, ένας καλλιτέχνης. Είναι το 5G ένα από τα κομμάτια που λείπουν από το παζλ της εκτεταμένης πραγματικότητας που θα μας επιτρέψει να βιώσουμε την πραγματική δύναμη της απλής εκτεταμένης πραγματικότητας και της εκτεταμένης πραγματικότητας πλήρους εμβύθισης;
Εκτεταμένη πραγματικότητα και ρομποτική
Ένας άλλος κλάδος ενσωμάτωσης και επέκτασης στον τομέα των αναδυόμενων τεχνολογιών είναι ο κλάδος της εκτεταμένης πραγματικότητας και της ρομποτικής. Στον τομέα αυτό, όπως ήδη αναφέρθηκε σε αυτό το μάθημα, τα μικτά περιβάλλοντα και οι ολοκληρωτές διαφορετικών τεχνολογιών αποτελούν μία από τις βασικές αρχές που υποστηρίζουν τον σημερινό ψηφιακό μετασχηματισμό. Στον τομέα της ρομποτικής και της εκτεταμένης πραγματικότητας, θα πρέπει επίσης να εξετάσουμε την τεχνητή νοημοσύνη, το Διαδίκτυο των πραγμάτων και το 5G. Εστιάζοντας στην εκτεταμένη πραγματικότητα και τη ρομποτική, στον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής, για παράδειγμα, ο έλεγχος και η επίβλεψη των ρομποτικών μερών θα εξελιχθεί όλο και περισσότερο σε λειτουργικά περιβάλλοντα που συνδυάζουν τον πραγματικό με τον ψηφιακό (εικονικό) κόσμο. Με άλλα λόγια, θα έχουμε αυτοματοποιημένη ή ημιαυτοματοποιημένη λειτουργία χρησιμοποιώντας διαδικασίες εκτεταμένης πραγματικότητας, είτε σε φάσεις δοκιμής και ανάπτυξης είτε στην εκπαίδευση.
Στην καθημερινή μας ζωή, με τα ρομπότ να είναι όλο και πιο ενσωματωμένα, η αλληλεπίδραση και η επικοινωνία μας με αυτά θα υποστηρίζεται μέσα από περιβάλλοντα μικτής πραγματικότητας. Η εκτεταμένη πραγματικότητα θα βελτιώσει και θα ενισχύσει την αλληλεπίδραση ανθρώπου-ρομπότ μεταβάλλοντας προς το καλύτερο τον τρόπο λειτουργίας και ελέγχου των ρομπότ, για παράδειγμα σε επικίνδυνα περιβάλλοντα.
Μεταβαλλόμενες πραγματικότητες και αντιλήψεις
Όλες οι νέες τεχνολογίες προκαλούν αλλαγές στην καθημερινή μας ζωή όσον αφορά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας, τον τρόπο που σχετιζόμαστε και αλληλεπιδρούμε με τους άλλους, τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο και το πώς αξιολογούμε το όραμά μας αυτού που κάνουμε και του τρόπου με τον οποίο το κάνουμε.
Είμαστε εν μέσω ενός βαθύ και εποικοδομητικού ψηφιακού μετασχηματισμού, όπου οι αλληλεπιδράσεις και οι σχέσεις μας γίνονται ολοένα και πιο ψηφιακές, με ένα μειονέκτημα να συνίσταται στο ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει στον περιορισμό της παρουσίας και των σχέσεών μας στον αναλογικό (φυσικό) κόσμο.
Από την άλλη πλευρά, αυξάνουμε την παρουσία μας στον ψηφιακό κόσμο και αναλαμβάνουμε νέες ταυτότητες και ευκαιρίες.
Είναι σημαντικό να αναλογιστούμε τις επιπτώσεις και τις προκλήσεις αυτής της τεχνολογίας, διότι υπερβαίνει κατά πολύ τον απλό χειρισμό εικόνων και άλλων ψηφιακών αντικειμένων. Η εκτεταμένη πραγματικότητα στοχεύει να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε την πραγματικότητά μας, είτε μέσα από ένα πιο εμβυθιστικό περιβάλλον είτε υπερθέτοντας τον ψηφιακό στον πραγματικό κόσμο. Τώρα πρέπει να καταλάβουμε ότι η εκτεταμένη πραγματικότητα θα επηρεάσει όλο και περισσότερο τον τρόπο που νιώθουμε, τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τη διασύνδεση μεταξύ του πραγματικού και του ψηφιακού κόσμου.
Ηθικές και κοινωνικές επιπτώσεις των τεχνολογιών εκτεταμένης πραγματικότητας
Όταν αρχίσουμε να μεταφερόμαστε σε εμβυθιστικούς ψηφιακούς κόσμους, μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε ξεκάθαρα τι είναι πραγματικό, με αντίγραφα των αναλογικών τεχνουργημάτων και ψηφιακών μοντέλων και την αλληλεπίδραση και με τα δύο σε μικτούς κόσμους. Όταν έχουμε αντίγραφα του «αναλογικού εαυτού» σε «ψηφιακούς εαυτούς», ποιος εγγυάται τα δικαιώματά μου και ποιος από τους δύο εαυτούς πρέπει να επικρατήσει, ο αναλογικός ή ο ψηφιακός; Πρόκειται για σημαντικά ζητήματα και θα πρέπει όλοι να συμμετέχουμε στη συζήτηση και τη δημιουργία κανόνων και μοντέλων που θα προστατεύουν τα δικαιώματα όλων.
Σε αυτό το νέο πλαίσιο, είναι καθοριστικής σημασίας να εξετάσουμε και να αναλογιστούμε τα διάφορα επίπεδα επιπτώσεων που επιφέρει η χρήση και η ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών στη ζωή μας. Θα εξετάσουμε δύο διαφορετικά επίπεδα επιπτώσεων που διασυνδέονται, τις ηθικές και τις κοινωνικές (δημοσιεύονται ως ερωτήσεις).
Ηθικά και κοινωνικά ζητήματα προς εξέταση
Πώς θα προσαρμοστεί το σώμα μας σε πολύωρες εμβυθιστικές εμπειρίες και ποιες θα είναι οι ψυχολογικές και φυσιολογικές επιπτώσεις ενός εικονικού περιβάλλοντος;
Τι είδους κανονισμοί θα είναι απαραίτητοι για τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις που λαμβάνουν χώρα σε εικονικούς κόσμους;
Πώς πρέπει να ρυθμίζεται η κλοπή ταυτότητας στους εικονικούς κόσμους;
Ποια μέτρα πρόληψης και ασφάλειας πρέπει να εφαρμοστούν για να διασφαλίζεται η ακεραιότητα αυτών των νέων πραγματικοτήτων;
Πώς διαχωρίζουμε αποτελεσματικά τον εικονικό από τον πραγματικό κόσμο όταν υπάρχει μια ολοένα και μικρότερη απόσταση μεταξύ τους;
Πώς διασφαλίζουμε ότι οι εταιρείες που αναπτύσσουν εμπειρίες εκτεταμένης πραγματικότητας δεν συλλέγουν δεδομένα για τα συναισθήματά μας;
Πώς διασφαλίζουμε ότι τα πειράματα εκτεταμένης πραγματικότητας δεν χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ιδεών που οδηγούν στη διάπραξη εγκλημάτων και άλλων παράνομων πράξεων;
Πώς μπορούμε να εγγυηθούμε ότι τα στερεότυπα δεν θα διαιωνίζονται όταν δημιουργούνται ψηφιακά avatar σε εικονικούς κόσμους;
Πώς θα διαχειριστούμε τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, την προστασία της ιδιωτικότητας και των δεδομένων σε εικονικούς κόσμους;
Πώς προστατεύουμε την ανωνυμία και την ιδιωτικότητα όταν η αναγνώριση προσώπου χρησιμοποιείται στην επαυξημένη πραγματικότητα;
Τι πρέπει να γίνει;
Πρέπει να αναπτύξουμε μια ρυθμιστική υποδομή για την ανάπτυξη των εμπειριών επεκταμένης πραγματικότητας, ώστε να έχουμε νομική προστασία σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων μας. Η δημιουργία ενός ηθικού και κοινωνικού πλαισίου που ενσωματώνει και θέτει σε συγκεκριμένο πλαίσιο όλες τις αμφιβολίες, τις ανησυχίες και τα ζητήματα που σχετίζονται με τον κλάδο είναι επίσης καθοριστικής σημασίας. Πρέπει να αναφερθεί ότι αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουμε σαφείς και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις αυτών των τεχνολογιών, για παράδειγμα, στο μυαλό μας ή στην αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Χρειαζόμαστε έρευνα που να παρέχει τεχνικά εφικτά δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων όσον αφορά την ανάπτυξη τεχνολογιών εκτεταμένης πραγματικότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να αναφερθεί η Παγκόσμια Πρωτοβουλία του IEEE για ζητήματα ηθικής της εκτεταμένης πραγματικότητας, η οποία έχει ως στόχο τον καθορισμό των συστάσεων πολιτικής και την κατάρτιση λευκών βιβλίων προκειμένου να οικοδομηθεί ένα πρότυπο ή συνιστώμενη πρακτική με επίκεντρο την ηθική της εκτεταμένης πραγματικότητας.
Πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι αυτές οι ισχυρές τεχνολογίες θα αναπτυχθούν σύμφωνα με την αρχή της χρήσης προς όφελος όλων.
Μελλοντικές δυνατότητες: επαυξημένη, εικονική πραγματικότητα και παραπέρα
Το μέλλον της εικονικής και της επαυξημένης πραγματικότητας θα είναι μια αναζήτηση για την ανάπτυξη όλο και πιο ρεαλιστικών και εμβυθιστικών εμπειριών για την εργασία, την αναψυχή, την κοινωνική αλληλεπίδραση ή οποιοδήποτε άλλο κομμάτι της ζωής μας. Ο κόσμος ψηφιοποιείται. Το αναλογικό συγχωνεύεται όλο και περισσότερο με το ψηφιακό, κάτι που σημαίνει ότι τα όρια γίνονται πολύ δυσδιάκριτα για να ξεχωρίσουμε την αναλογική από την ψηφιακή μας ζωή. Καθώς αυτό θα ισχύει όλο και περισσότερο στο μέλλον, πρέπει να προσαρμοστεί ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδρούμε.
Η εκτεταμένη, η επαυξημένη και η εικονική πραγματικότητα θα γίνουν πιθανώς ο κανόνας σε σχέση με το πώς αλληλεπιδρούμε με τις ψηφιακές συσκευές, παρέχοντάς μας την καινοτόμο μετάβαση από τη δισδιάστατη στην τρισδιάστατη αλληλεπίδραση. Περισσότερες και καλύτερες εμβυθιστικές εμπειρίες σε τομείς από την εργασία μέχρι την κατάρτιση και την αναψυχή θα μας επιτρέπουν να είμαστε περισσότερο συνδεδεμένοι και να συμμετέχουμε περισσότερο. Η εκτεταμένη πραγματικότητα θα ενοποιηθεί με άλλες αναδυόμενες τεχνολογίες για να αυξήσει τις δεξιότητες και τις ικανότητές μας ως ανθρώπινα όντα, βελτιώνοντας μεθόδους και διαδικασίες που θα στηρίξουν τη μελλοντική μας ανάπτυξη.
Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να είμαστε πολύ απαιτητικοί ως κοινωνία για να διασφαλίσουμε ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας απευθύνεται σε όλους μας και είναι προς όφελος όλων. Πρέπει επίσης να εξασφαλίσουμε ότι όλοι θα έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία και θα μπορούν να τη χρησιμοποιούν και να τη χειρίζονται. Είναι επίσης σημαντικό να καθοριστούν οι αρχές που υποστηρίζουν τη συμπερίληψη αυτών των τεχνολογιών σε πολλά διαφορετικά πλαίσια.
