III.

Οι επιπτώσεις της συνδεσιμότητας και της προσβασιμότητας

Καθώς οι χρήστες κινήθηκαν προς το διαδίκτυο με όλο και μεγαλύτερους αριθμούς, η αυξανόμενη αποδοχή και χρήση του διαδικτύου ως μια σύγχρονη τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνίας οδήγησε σε έναν νέο τρόπο συμμετοχής στο δίκτυο.

Οδήγησε σε μια σταδιακή μετάβαση προς μια δεύτερη γενιά υπηρεσιών που βασίζονται το web, η οποία τονίζει την ηλεκτρονική συνεργασία, τη συνδεσιμότητα και τη δυνατότητα κοινής χρήσης περιεχομένου μεταξύ των χρηστών και η οποία έγινε γνωστή ως «Web 2.0».

Web 2.0

Η έννοια του Web 2.0 έγινε δημοφιλής κατά τη διάρκεια μιας σειράς συνεδρίων με το ίδιο όνομα, που οργανώθηκε από τον εκδότη Tim O’Reilly και τη MediaLive International. Ξεκίνησε το 2004 και αναφερόταν στην αλλαγή του web αφού έσκασε η φούσκα του dot-com το φθινόπωρο του 2001. Ο O'Reilly περιγράφει το Web 2.0 ως «την επιχειρηματική επανάσταση στον κλάδο των υπολογιστών που προκλήθηκε από τη μετακίνηση προς το διαδίκτυο ως πλατφόρμα και την προσπάθεια κατανόησης των κανόνων για την επιτυχία σε αυτή τη νέα πλατφόρμα».

Σε αντίθεση με έναν δικτυακό τόπο Web 1.0 ο οποίος περιορίζει τους χρήστες στην προβολή περιεχομένου με παθητικό τρόπο, ένας δικτυακός τόπος Web 2.0 επιτρέπει στους χρήστες να αλληλεπιδρούν και να συνεργάζονται μεταξύ τους ως μέρος μιας εικονικής κοινότητας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της επικοινωνίας με χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως δημιουργοί περιεχομένου από τους χρήστες. Παραδείγματα των δυνατοτήτων του Web 2.0 είναι, μεταξύ άλλων, οι τοποθεσίες κοινωνικής δικτύωσης ή τοποθεσίες μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter, LinkedIn), τα ιστολόγια ή blog (WordPress, Medium, SquareSpace), η συνεργατική συγγραφή ή wikis (Wikipedia), οι τοποθεσίες κοινής χρήσης εικόνων (Flickr, Pinterest), οι τοποθεσίες κοινής χρήσης βίντεο (YouTube), οι εφαρμογές web (Google Apps, Microsoft 365), οι πλατφόρμες συνεργατικής κατανάλωσης (Airbnb, Car2Go) και μια σειρά τοποθεσιών που συνεχίζουν να επεκτείνονται.

Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο Web 2.0 και τον τρόπο που άλλαξε το δίκτυο σε μια ζωντανή υπολογιστική πλατφόρμα.

Παρακάτω θα δούμε πώς η αλλαγή προς τις νέες προσεγγίσεις για τη χρήση του δικτύου συνέκλιναν για τη δημιουργία του web όπως το γνωρίζουμε σήμερα.

Χρήση του web ως πλατφόρμα

Οι εφαρμογές λογισμικού δημιουργούνται και χρησιμοποιούνται απευθείας στο web αντί στον επιτραπέζιο υπολογιστή του χρήστη. Αναπαράγουν την εμπειρία χρήστη του λογισμικού επιτραπέζιου υπολογιστή ενώ προσφέρουν χαρακτηριστικά όμοια με ενός υπολογιστή, όμως εκτελούνται μέσω ενός προγράμματος περιήγησης. Αυτό διευκολύνει τους χρήστες να έχουν πρόσβαση στις ίδιες λειτουργίες από διαφορετικές συσκευές.

Χρήση λογισμικού ως υπηρεσία

Το λογισμικό προσφέρεται απευθείας μέσω του web με τους πελάτες να πληρώνουν – άμεσα ή έμμεσα – για τη χρήση της υπηρεσίας. Αυτό προσφέρει μια ποικιλία πλεονεκτημάτων συμπεριλαμβανομένης της προσβασιμότητας, της συμβατότητας, της επιχειρησιακής διαχείρισης και της μείωσης του αρχικού κόστους σε σχέση με την παραδοσιακή λήψη και εγκατάσταση λογισμικού.

Πλούσιες εμπειρίες χρήστη

Από την άλλη πλευρά, η χρήση του web ως πλατφόρμα, επιτρέπει τη δημιουργία πλούσιων εμπειριών για τον χρήστη, με τις εφαρμογές να αναπτύσσονται ώστε να κάνουν το σερφάρισμα στο web και την πρόσβαση στο διαδίκτυο μια καλύτερη εμπειρία για τον χρήστη.

Διασυνδέσεις προγραμματισμού εφαρμογών ή API

Αυτά είναι ενδιάμεσα προγράμματα που επιτρέπουν στις συσκευές να κάνουν κοινή χρήση σημαντικών δεδομένων και αποκαλύπτουν πρακτικές λειτουργίες μεταξύ συσκευών και εφαρμογών. Τα API παρέχουν έναν ασφαλή και τυποποιημένο τρόπο ώστε οι εφαρμογές να συνεργάζονται και να παρέχουν τις ζητούμενες πληροφορίες ή λειτουργίες χωρίς την παρέμβαση του χρήστη.

Τα API διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο στη βελτίωση των υπαρχουσών διαδικτυακών υπηρεσιών και την ανάπτυξη νέων προϊόντων και επιχειρήσεων. Επιτρέποντας στους προγραμματιστές να επαναχρησιμοποιούν μέρη του λογισμικού, τα API τους βοηθούν να αναπτύξουν νέες λύσεις χωρίς να επαναλαμβάνουν τη δουλειά που έχει ήδη γίνει. Αυτό γίνεται εφικτό με την πρόσβαση σε υπηρεσίες και δεδομένα τρίτων ή με τη χρήση API για τη μετατροπή των υπηρεσιών και των δεδομένων μιας επιχείρησης σε μια πλατφόρμα που ενθαρρύνει άλλους να τα αξιοποιήσουν και να τα χρησιμοποιήσουν.

Συμμετοχική αρχιτεκτονική

Ο σκοπός της δημιουργίας πλούσιων εμπειριών χρήστη περιλαμβάνει επίσης την παροχή σχολίων από τον τελικό χρήστη ώστε να βελτιστοποιηθεί η εμπειρία του πελάτη. Αυτή είναι μια βασική αρχή του Web 2.0: η υπηρεσία γίνεται αυτόματα καλύτερη όσο περισσότεροι τη χρησιμοποιούν και ονομάζεται «συμμετοχική αρχιτεκτονική», όπου μια κοινότητα χρηστών συνεισφέρει στο περιεχόμενο ή στη διαδικασία σχεδιασμού και ανάπτυξης.

Αξιοποίηση της συλλογικής ευφυίας

Προχωρώντας περισσότερο με τη νοοτροπία της «συμμετοχικής αρχιτεκτονικής», μερικές πλατφόρμες βάζουν τον χρήστη στον πυρήνα της αρχιτεκτονικής τους, επιτρέποντας στους χρήστες να δημιουργούν και να βελτιώνουν συνεχώς την υπηρεσία. Αυτό είναι επίσης γνωστό ως «αξιοποίηση της συλλογικής ευφυίας».

Διανομή της πληροφορίας μέσω του web

Εκτός από την απλή συνεισφορά στο web, οι χρήστες ξεκίνησαν να αναλαμβάνουν έναν ενεργό ρόλο στη δημιουργία και διανομή πληροφοριών μέσω του web. Ένας καλός τρόπος για να διαδοθούν γρήγορα οι πληροφορίες είναι μέσω των blog. Το blog είναι ένας δικτυακός τόπος με συχνή ενημέρωση που συλλέγει κείμενα και άρθρα σε χρονολογική σειρά από έναν ή περισσότερους συντάκτες, με το πιο πρόσφατο να εμφανίζεται πρώτο, για ένα συγκεκριμένο θέμα όπου ο συντάκτης είναι ελεύθερος να δημοσιεύσει θέματα προσωπικού ή γενικού ενδιαφέροντος. Ο κόσμος διαβάζει τα blog, βλέπει θέματα που τον ενδιαφέρουν και γράφει για αυτά στα δικά του blog, διευκολύνοντας τη διάδοση των πληροφοριών στο web. Έτσι μετατρέπεται σε ακόμα μια ευρεία πηγή πληροφοριών παράλληλα με τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

Πέρα από το δίκτυο, αυτό που τροφοδοτεί τη λειτουργία του Web 2.0 είναι η υποδομή και οι υπολογιστικές δυνατότητες που διαχειρίζονται την τεράστια ποσότητα δεδομένων που δημιουργεί το Web 2.0, δηλαδή το cloud computing και οι τεχνολογίες μεγάλων δεδομένων. Στα επόμενα δύο κεφάλαια θα δούμε από κοντά τον τρόπο με τον οποίο το σημείο τομής αυτών των τεχνολογιών σηματοδοτεί ένα νέο στάδιο στην επανάσταση του web και θέτει τις βάσεις για την ανάπτυξη των αναδυόμενων τεχνολογιών, σε αυτό που ονομάζεται Web 3.0.