Ζούμε σε έναν ψηφιακό κόσμο και στοιχεία της ταυτότητάς μας διασπείρονται όπου κι αν πάμε. Η ανάπτυξη αυτού του ψηφιακού αποτυπώματος γίνεται με μοναδική ευκολία στο διαδίκτυο. Μεγάλες εταιρείες όπως η Google βασίζονται στις πληροφορίες που αφήνετε πίσω σας για να διατηρήσουν τα διαφημιστικά τους έσοδα. Οι διαφημιστές προτιμούν στοχευμένες διαφημίσεις και είναι πρόθυμοι να πληρώσουν περισσότερο για αυτές. Αυτό δημιουργεί ένα κίνητρο για τις διαφημιστικές εταιρείες να συλλέγουν αυτές τις πληροφορίες και να προσπαθούν να προσδιορίσουν τα δημογραφικά στοιχεία σας από αυτά τα δεδομένα.
Για να μπορούν οι εταιρείες να απευθύνουν τις διαφημίσεις αξιόπιστα, πρέπει να συγκεντρώνονται πολλά δεδομένα. Επίσης, η κάλυψη πρέπει να είναι ευρεία, κάτι που σημαίνει ότι οι εταιρείες πρέπει να γνωρίζουν αρκετά από τα ενδιαφέροντά σας ούτως ώστε να επωφελούνται από τα δεδομένα.
Δικτυακοί τόποι μέσων κοινωνικής δικτύωσης και διαφημιστικές εταιρείες όπως η Google παρακολουθούν τη δραστηριότητά σας στο διαδίκτυο για να κατανοήσουν καλύτερα τις προτιμήσεις σας. Η ίδια αυτή παρακολούθηση μπορεί να αποκαλύψει πολλά και για τις άλλες προτιμήσεις σας. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι πολύ εύκολο για τις εταιρείες να μάθουν για τις πολιτικές ή σεξουαλικές προτιμήσεις σας.
Για τον νόμο, αυτού του είδους η προσέγγιση των πληροφοριών δεν θεωρείται ότι επιτρέπει την αναγνώριση προσώπων. Ωστόσο, παράλληλα με ακόμα και λίγες πληροφορίες που επιτρέπουν την αναγνώριση προσώπων, οι δημογραφικές πληροφορίες μπορεί να γίνουν πραγματικά πολύτιμες. Μερικές εταιρείες συλλέγουν αυτόν τον τύπο των δεδομένων από δεκάδες ή εκατοντάδες διαφορετικές τοποθεσίες και προσπαθούν να τα συνδυάσουν προκειμένου να αποκομίσουν χρηματικά οφέλη από τις πληροφορίες σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Υπάρχουν χιλιάδες εταιρείες που συλλέγουν και πωλούν τα δεδομένα σας στο διαδίκτυο. Αυτές οι εταιρείες λειτουργούν σε μια νομική γκρίζα ζώνη και οι δραστηριότητές τους δεν αποτελούν εγκληματική πράξη στα περισσότερα μέρη. Ωστόσο, έχουν γίνει γνωστές κάποιες φορές περιπτώσεις που συλλέγουν δεδομένα χωρίς άδεια και κάνουν κακή χρήση των δεδομένων στα οποία έχουν πρόσβαση. Για παράδειγμα, οι εταιρείες μεσιτείας δεδομένων μπορεί να δημιουργήσουν μια σελίδα στο Facebook που παρέχει μια υπηρεσία (ή ένα παιχνίδι ή ένα κουίζ) αλλά που ταυτόχρονα συλλέγει τις πληροφορίες σας προς πώληση.
Ορισμένοι τομείς αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο. Κανονισμοί όπως ο ΓΚΠΔ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) της ΕΕ και ο CCPA (νόμος περί ιδιωτικού απορρήτου των καταναλωτών) στην Καλιφόρνια στόχο έχουν την προστασία της ιδιωτικότητας των πολιτών τους με νόμους.
Εκτός από τα μικρά ίχνη δεδομένων που μπορούν να συνδεθούν με την ταυτότητά σας μόνο από μεγάλα δίκτυα παρακολούθησης, αφήνετε προσωπικά δεδομένα σε πολλές από τις υπηρεσίες που χρησιμοποιείτε. Τα δεδομένα αυτά μπορούν να είναι οποιαδήποτε δεδομένα θεωρούνται εμπιστευτικά, όπως πληροφορίες πιστωτικών καρτών, αριθμοί ΑΜΚΑ, στοιχεία επικοινωνίας, ιατρικό ιστορικό ή πολιτικά πιστεύω.
Παρακολούθηση μέσω cookies
Σχεδόν όλες οι εταιρείες παρακολουθούν το πρόγραμμα περιήγησής σας μέσω cookies, τα οποία είναι μικρά αρχεία πληροφοριών που τοποθετούνται στον υπολογιστή σας και σας ταυτοποιούν στον δικτυακό τόπο που εξυπηρετεί το cookie. Τα cookies δεν μπορούν να παρακολουθούν όλες τις δραστηριότητές σας στο διαδίκτυο, αλλά μπορούν να εντοπίζουν τις σελίδες που επισκέπτεστε εάν η σελίδα περιλαμβάνει ένα widget ή μια διαφήμιση από την αρχική τοποθεσία. Ένα widget μπορεί να είναι το κουμπί «Μου αρέσει» ή μια προτροπή σύνδεσης από την αρχική τοποθεσία (σύνδεση σε Facebook ή Google). Όταν φορτωθεί το widget ή μια διαφήμιση, ζητείται το widget από την αρχική τοποθεσία και λαμβάνεται η διεύθυνση της τοποθεσίας που φορτώνετε μαζί με το αρχικό cookie που σας ταυτοποιεί σε αυτήν. Οι διαφημίσεις στη σελίδα μπορούν επίσης να προέρχονται από εταιρείες που συνδυάζουν τα δεδομένα διαφήμισης και τις σελίδες όπου εμφανίζονται οι διαφημίσεις σε εσάς με στόχο την καλύτερη αναγνώριση των συνηθειών σας.
Αποτυπώματα προγράμματος περιήγησης
Οι ενέργειές σας στο διαδίκτυο μπορούν επίσης να παρακολουθούνται μέσω πολλών τεχνικών που ονομάζονται αποτυπώματα προγράμματος περιήγησης. Όταν επισκέπτεστε έναν δικτυακό τόπο, το πρόγραμμα περιήγησής σας στέλνει πολλές πληροφορίες στον διακομιστή. Αυτά περιλαμβάνουν στοιχεία όπως γλωσσικές προτιμήσεις, αναγνωριστικούς κωδικούς προγράμματος περιήγησης, διαστάσεις παραθύρου, μέγεθος γραμματοσειράς κ.ά. Σε συνδυασμό με τα cookies και τη διεύθυνση IP σας, παρέχουν ένα ισχυρό εργαλείο παρακολούθησής σας, ακόμη και αν διαγράφατε τα cookies σας ή δεν δίνατε τη συναίνεσή σας στον δικτυακό τόπο για χρήση cookies.
Μπορείτε να παρακάμψετε ορισμένες από αυτές τις μεθόδους παρακολούθησης χρησιμοποιώντας την ιδιωτική ή ανώνυμη λειτουργία του προγράμματος περιήγησής σας. Ορισμένες προσθήκες προγράμματος περιήγησης, όπως το Privacy Badger ή το AdBlock Plus, επιβάλλουν επίσης περιορισμούς για κάποιες από τις μεθόδους παρακολούθησης που χρησιμοποιούνται.
Ένα παράδειγμα ενός αποτελέσματος αποτυπωμάτων προγράμματος περιήγησης μπορείτε να βρείτε στην τοποθεσία amiunique.org. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για να καθορίσετε αν το πρόγραμμα περιήγησης που χρησιμοποιείτε, μπορεί να ταυτοποιηθεί μοναδικά μεταξύ των σχεδόν τριών εκατομμυρίων προγραμμάτων περιήγησης που υποβάλλονται σε έλεγχο. Μπορείτε να ελέγξετε το πρόγραμμα περιήγησής σας στο https://amiunique.org/
Γιατί έχει σημασία ότι συγκεντρώνονται τα δεδομένα σας
Τις περισσότερες φορές, οι πληροφορίες που συλλέγονται για εσάς, χρησιμοποιούνται για να σας ταυτοποιήσουν και να παρέχονται καλύτερα στοχευμένες διαφημίσεις ή για να σας εμφανίζονται καλύτερες προτάσεις. Αυτό μπορεί να κάνει την εμπειρία σας στο διαδίκτυο πιο ευχάριστη, δίνοντάς σας τη δυνατότητα να ανακαλύπτετε περιεχόμενο και αντικείμενα που ταιριάζουν στις επιθυμίες και τις ανάγκες σας.
Ωστόσο, αυτά τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και με πιο δόλιους σκοπούς. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι το Cambridge Analytica το οποίο χρησιμοποίησε δεδομένα του Facebook που έλαβε από έναν ερευνητή για πολιτικούς σκοπούς. Τα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν με στόχο να κατευθύνουν πολιτικά μηνύματα σε άτομα και να επηρεάσουν τις εκλογές σε πολλές χώρες παγκοσμίως, με γνωστότερες τις περιπτώσεις των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ το 2016 και της ψηφοφορίας του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το Cambridge Analytica χρησιμοποίησε επίσης μια εφαρμογή στο Facebook που ονομάζεται «This Is Your Digital Life» για να συγκεντρώσει πληροφορίες από τους 270.000 χρήστες του και, χωρίς τη συγκατάθεσή τους, των φίλων των χρηστών που αφορούν συνολικά περίπου 87 εκατομμύρια χρήστες.
Ένα λιγότερο μοχθηρό παράδειγμα που προκαλεί ωστόσο ανησυχία, έρχεται από το μακρινό παρελθόν του έτους 2012. Η Target, μια αλυσίδα καταστημάτων με έδρα τις ΗΠΑ, προσπαθούσε να στοχεύσει καλύτερα τις έντυπες διαφημίσεις στους πελάτες της και κάποιοι θεώρησαν ότι το παρατράβηξε. Στην περίπτωση αυτή, οι επιστήμονες δεδομένων της Target χρησιμοποίησαν τα δεδομένα των πελατών τους και τα αντικείμενα που αγόρασαν οι χρήστες για να καθορίσουν τι είδους προϊόντα θα ήταν πιθανότερο να αγοράσουν. Καθώς μια έφηβη πελάτισσα της Target έμεινε έγκυος, άλλαξε τις συνήθειές της σε τέτοιον βαθμό ώστε οι αλγόριθμοι να εντοπίσουν ότι ήταν έγκυος, προσφέροντάς της έτσι προϊόντα που αποκάλυψαν την εγκυμοσύνη της. Δεν είχε αναφέρει ακόμα στην οικογένειά της σχετικά με την εγκυμοσύνη, αλλά το έμαθαν από το προωθητικό υλικό που έλαβαν.
Για ορισμένες υπηρεσίες, το επιχειρηματικό τους μοντέλο βασίζεται στη συλλογή αυτών των πληροφοριών από όσο το δυνατόν περισσότερες πηγές και την πώλησή τους σε οποιονδήποτε προτίθεται να πληρώσει το τίμημα. Οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιούνται συνήθως για τη βελτίωση της εμπειρίας των χρηστών, της ακαδημαϊκής έρευνας, των στοχευμένων διαφημίσεων, των στοχευμένων πολιτικών μηνυμάτων κ.ά. Τα δεδομένα αυτά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν από αυταρχικές κυβερνήσεις για την παρακολούθηση των πολιτών τους και την καταστολή των αντιφρονούντων. Η σκληρή στάση απέναντι στην TikTok στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, αποδόθηκε στην συλλογή από την εφαρμογή πολλών δεδομένων των χρηστών της και την αποστολή τους στην κυβέρνηση της Κϊνας.
